Wkrótce zmiana standardu nadawania. Trzeba wymieniać telewizory?

Już w II kwartale 2022 r. przejdziemy na nowy standard nadawania naziemnej telewizji cyfrowej – DVBT-2. Najczęściej nowe telewizory będą już poprawnie odbierać treści nadawane w standardzie DVB-T2 z kodekiem HEVC. Ale po co ta zmiana i co daje DVB-T2?

Nowy standard – nowy, lepszy dźwięk oraz obraz

Obecnym standardem telewizji naziemnej w Polsce jest telewizja cyfrowa DVB-T (ang. Digital Video Broadcasting – Terrestrial) z kodowaniem obrazu MPEG- 4 (H.264/ AVC) i kodowaniem dźwięku Dolby Digital Plus (E-AC-3). Telewizor, który pracuje w tym systemie (lub telewizor z odbiorem analogowym wyposażony w odbiornik „przystawkę STB” – tuner DVB-T) może poprawnie odtwarzać obraz znacznie lepszej jakości, niż obraz telewizji analogowej, w tym nawet obraz wysokiej rozdzielczości (HD), a także dźwięk wielokanałowy.

Od 2. kwartału wprowadzony będzie jednak nowy standard naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T2, co umożliwi odbiór programów telewizyjnych o lepszej jakości, niż dotychczas, przy oszczędniejszym wykorzystaniu dostępnych zasobów częstotliwości, co w efekcie da również możliwość oglądania większej liczby programów telewizyjnych.

Nie od razu dla wszystkich

Podstawą zmian systemu telewizji naziemnej na nowy standard jest Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 17 maja 2017 r. w sprawie wykorzystania zakresu częstotliwości 470-790 MHz w Unii Europejskiej (zwana Decyzją o zmianie przeznaczenia), na podstawie której Państwa Członkowskie UE, w tym Polska, zostały zobowiązane do odostępnienia pasma 700 MHz (zakres 694-790 MHz) na potrzeby usług szerokopasmowych do 30 czerwca 2020 r., lub w uzasadnionych przypadkach najpóźniej do 30 czerwca 2022 r.

Na podstawie tej decyzji Ministerstwo Cyfryzacji, przy współpracy Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego, opracowało w 2018 r. (aktualizacja 2019 r.) Krajowy Plan Działań zmiany przeznaczenia pasma 700 MHz w Polsce.

Na poniższych mapkach przedstawiono etapy zmiany standardu nadawania obejmujące kolejno różne regiony Polski. Zmiany dotyczą multipleksów MUX 1, 2, 3 i 4.

Kiedy dokładnie nastąpi zmiana?

Zmiana sposobu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej odbywa się w całej Europie. W Polsce zmiana ma nastąpić w 2022 r., w czterech etapach na poszczególnych obszarach:

• etap 1: od 28 marca 2022 r.
• etap 2: od 25 kwietnia 2022 r.
• etap 3: od 23 maja 2022 r.
• etap 4: od 27 czerwca 2022 r.

Czym jest multipleks?

Programy telewizyjne przesyłane są w „paczkach” zwanych multipleksami. Multipleks (MUX) zajmuje przestrzeń jednej grupy częstotliwości zwanej kanałem telewizyjnym. W przeszłości, w ramach jednego kanału telewizyjnego mógł być transmitowany tylko jeden analogowy program telewizyjny. Z nadejściem ery telewizji cyfrowej, w ramach tego samego kanału telewizyjnego przesyłany jest jednocześnie pakiet kilku programów telewizyjnych oraz pakiet usług dodatkowych takich jak ścieżki dźwiękowe, telegazeta, audiodeskrypcja dla osób niedowidzących, podpisy dla osób niedosłyszących elektroniczny przewodnik po programach, napisy ekranowe, automatyczne wyszukiwanie programów, ustawianie godziny włączenia i wyłączenia programu i wiele innych.

Obecnie w Polsce dostępne są programy telewizyjne zawarte w 5 multipleksach o numerach 1, 2, 3, 4 i 8, przy czym programy w multipleksie 4 są kodowane i dostępne za dodatkową opłatą, po wyposażeniu odbiorników w odpowiedni dekoder zakupiony w autoryzowanym punkcie sprzedaży.

• Multipleks 1 to TTV, Polo TV, Eska TV, ATM Rozrywka, TV Trwam, TVP ABC, Fokus TV, Stopklatka TV.
• Multipleks 2 to Polsat, Super Polsat, TVN, TVN7, TV Puls, TV Puls 2, TV4, TV6.
• Multipleks 3: TVP 1 HD, TVP 2 HD, TVP Info HD, TVP3 (Regionalna), TVP Historia, TVP Sport HD.
• Multipleks 4: Płatna oferta kanałów TV.
• Multipleks 8: TVP Kultura HD, TVP Rozrywka, Metro, Zoom TV, Nowa TV, Telewizja WP.

Przejściem na system DVB-T2 objęte są cztery z tych ogólnopolskich mulipleksów (1, 2, 3 i 4), które nadawane są w paśmie UHF (zakres 470 – 790 MHz). Na razie nieokreślony jest termin dostosowania do standardu DVB-T2 transmisji programów nadawanych w MUX 8 w paśmie VHF (zakres 174 – 230 MHz).

Czy trzeba wymieniać telewizory?

Równolegle ze zmianą standardu nastąpi częściowa zmiana zakresu częstotliwości telewizyjnych dla MUX 1, 2, 3 i 4, a mianowicie zwolnienie użytkowanych dotychczas częstotliwości w paśmie 700 MHz (zakres 694 – 790 MHz) i ograniczenie się do transmisji telewizyjnej w zakresie 470 – 694 MHz. Możliwe to będzie dzięki zmianie standardu kodowania sygnału telewizyjnego na bardziej oszczędny częstotliwościowo.

W pierwszym półroczu 2022 roku w Polsce – podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej – wprowadzony zostanie nowy standard nadawania programów: DVB-T2/HEVC. Będzie on uruchamiany od marca do czerwca w czterech etapach obejmujących po kilka województw każdy.

Do odbioru telewizji naziemnej w wersji DVB-T2/HEVC konieczny będzie telewizor, który obsługuje ten standard. Warunek ten spełniają prawie wszystkie odbiorniki z ostatnich trzech lat, a także wiele starszych modeli. Do starszego typu odbiornika niezbędne może być dokupienie dekodera (tunera). Urządzenia takie w sklepach z elektroniką dostępne są w cenie poniżej 100 zł.

Według ekspertów Instytutu Łączności, w większości przypadków nie będzie potrzeby wymiany odbiornika na nowy.

– Do odbioru telewizji DVB-T2 nie będą nadawać się odbiorniki kineskopowe oraz odbiorniki niewyposażone w złącze SCART. W praktyce chodzi o telewizory starsze, niż 25 lat. Na rynku są dostępne dekodery (set-up-box) obsługujące takie złącze – wyjaśnia Instytut Łączności.

Urząd Komunikacji Elektronicznej tłumaczy natomiast, że – choć wiele odbiorników telewizyjnych jest już wyposażonych w dekoder DVB-T2 – mogą one odczytać jedynie obraz zakodowany zgodnie ze starszym standardem kodowania wizji, czyli AVC (występującym także pod nazwą H.264 lub MPEG-4 część 10). Te telewizory po wprowadzeniu w Polsce standardu transmisji DVB-T2/HEVC przestaną „rozpoznawać” nadawane treści. Nie oznacza to jednak konieczności kupna nowego telewizora – wystarczy dokupić zewnętrzny dekoder.

Jak sprawdzić, czy nasz telewizor będzie odbierał nowy standard? Trzeba przeskanować odbiornik i dodać nowe programy do listy. Na testowym multipleksie Telewizji Polskiej należy szukać takich kanałów, jak: TVP Dokument, TVP Kultura, TVP Kobieta, TVP Polonia i TVP Rozrywka, a na testowym multipleksie TVN-Discovery: TVN HD, TVN7 HD, TTV, TVN Fabuła i Metro. Te programy nadawane są już w nowym standardzie, co oznacza, że jeśli odbieramy je normalnie, również po zmianie będziemy odbierać pozostałe programy.