18 maja, to data od której zaczną obowiązywać nowe przepisy w ruchu drogowym. Wyższe kary otrzymają kierowcy w szczególności za kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości, powodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym oraz rażące przekraczaniu dopuszczalnej prędkości czy kierowaniu pojazdem, pomimo braku stosownych uprawnień.
ZMIANY W PRZEPISACH KARNYCH
Kierowanie bez uprawnień
W obowiązującym prawie, kierowanie pojazdem pomimo braku posiadania uprawnień stanowi wykroczenie (określone w art. 94 § 1 kodeksu wykroczeń), za które przewidziana jest jedynie grzywna, z wyłączeniem sytuacji, w której osoba kierowała pojazdem w czasie obowiązywania zakazu sądowego dotyczącego prowadzenia pojazdów. Działanie to stanowi przestępstwo określone w art. 244 kodeksu karnego.
Od poniedziałku, 18 maja, art. 94 § 1 kw, będzie stosowany jedynie wobec kierowców, którzy nigdy wcześniej nie posiadali stosownych uprawnień. W takim przypadku, oprócz kary grzywny, możliwe będzie także orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów, o czym ostatecznie zdecyduje sąd.
Osoby, które po wejściu nowych przepisów dopuszczą się kierowania pojazdem, pomimo, że uprawnienie do jego prowadzenia zostało im wcześniej cofnięte (decyzją administracyjną wydaną przez właściwego starostę), wyczerpią znamiona przestępstwa (określonego w nowym art. 180a kk), za który to czyn przewidziana jest kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienie wolności do lat 2. Niezależnie od rodzaju zastosowanej kary, sąd będzie mógł także wydać zakaz prowadzenia pojazdów.
Kierowanie w stanie nietrzeźwości
W nowych przepisach zaostrzone zostały kary dla nietrzeźwych kierowców, ale i osób nietrzeźwych, które spowodowały wypadek drogowy (zdarzenie, w którym odnotowano osoby zabite lub ciężko ranne). W pierwszej kolejności wydłużono okres, na jaki stosowany będzie zakaz prowadzenia pojazdów, z 10 do 15 lat, przy czym minimalny okres, na jaki zakaz ten będzie obowiązywał ustalono na poziomie 3 lat.
Nietrzeźwi kierowcy będą musieli liczyć się także z ustalonymi karami finansowymi. Sąd będzie wymagał kary w wysokości nie mniejszej niż 5 tys. złotych, w przypadku osoby, która po raz pierwszy dopuści się tego czynu. Z kolei kara nie mniejsza niż 10 tys. złotych przewidziana jest dla osoby, która po raz kolejny kierowała pojazdem w stanie nietrzeźwości. W sprawach dotyczących wypadków drogowych spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących, sąd obligatoryjnie będzie orzekał nawiązkę w wysokości nie mniejszej niż 10 tys. złotych.
Dodatkowo, do kodeksu karnego wykonawczego, dodano nowy art. 182a, w którym przewidziana jest możliwość orzeczenia przez sąd zmiany sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów na zakaz prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Możliwość ta będzie dostępna nie wcześniej, niż po upływie co najmniej połowy orzeczonej kary, a w przypadku, gdy zakaz prowadzenia pojazdów zastosowano dożywotnio, po upływie co najmniej 10 lat. Istotne faktem jest to, że o ewentualnej zmianie sposobu wykonywania zakazu ostatecznie zdecyduje sąd.
ZMIANY W PRZEPISACH O RUCHU DROGOWYM
Zatrzymanie prawa jazdy
Do ustawy o kierujących pojazdami dodano nowe założenia o administracyjnym zatrzymaniu prawa jazdy, dokładnie dotyczące przypadku rażącego przekroczenia prędkości dopuszczalnej w obszarze zabudowanym (powyżej 50 km/h) oraz przewożenia nadmiernej liczby osób. W praktyce, dopuszczenie się któregoś z tych wykroczeń będzie skutkowało zatrzymaniem prawa jazdy w trakcie prowadzonej kontroli drogowej i przesłaniem go do właściwego starosty, który wydając decyzję administracyjną, formalnie zatrzyma ten dokument, za pierwszym razem na okres 3 miesięcy.
Należy pamiętać, że starosta wyda decyzję niezależnie od tego, czy prawo jazdy zostało fizycznie zatrzymane przez policjanta. Zgodnie z nowymi przepisami, uprawnieni do kontroli ruchu drogowego, informują właściwego starostę o każdym ujawnionym przypadku dopuszczenia się jednego z wymienionych wykroczeń. Na tej podstawie, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązuje kierowcę do zwrotu prawa jazdy, o ile dokument ten nie został wcześniej zatrzymany.
Ważnym jest, że 3-miesięczny okres, na jaki zatrzymywane będzie prawo jazdy, zacznie się od daty jego faktycznego zatrzymania przez policjanta, a jeżeli czynność ta nie miała miejsca, dopiero od momentu jego zwrotu do właściwego organu (starosty).
Jeśli taki kierowca ponownie będzie kierował pojazdem w wymienionym 3-miesięcznym okresie, zakaz zostanie wydłużony do 6 miesięcy. Kolejnym etapem będzie cofnięcie uprawnienia do kierowania pojazdami. Jego przywrócenie zostało ograniczone koniecznością spełnienia wszystkich wymagań stawianych osobie, która po raz pierwszy ubiega się o zdobycie takich uprawnień.
Zaostrzenie przepisów wobec „młodych kierowców”
Ustawa o ruchu drogowym została także „powiększona” o nowe założenia, dotyczące cofnięcia przez starostę uprawnienia do kierowania pojazdami. Zmiana ta dotyczy młodych kierowców, czyli osób, które w okresie 2 lat od wydania im po raz pierwszy prawa jazdy, dopuściły się jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (np. spowodowały wypadek drogowy, kierowały pojazdem w stanie nietrzeźwości) lub trzech wykroczeń, polegających na spowodowaniu zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, kierowaniu w staniu po użyciu alkoholu lub przekroczeniu prędkości powyżej 30 km/h. Rozwiązanie to będzie obowiązywało do dnia 3 stycznia 2016 roku. Osoby, o których mowa, będą objęte nadzorem, w ramach okresu próbnego przewidzianego w ustawie, mającego wejść w życie z dniem 4 stycznia 2016 roku.
Usunięcie pojazdu
Do ustawy Prawo o ruchu drogowym wprowadzono nowy przypadek, w którym pojazd musi zostać obowiązkowo usunięty z drogi na koszt jego właściciela. Odnosi się on do sytuacji, kiedy pojazdem kierowała osoba nieposiadająca uprawnień, a więc taka, która nigdy nie uzyskała tego uprawnienia, bądź zostało jej ono cofnięte. Zgodnie z nową regulacją, pojazd zostanie usunięty z drogi także w przypadku, gdy kierującym okaże się osoba posiadająca uprawnienie, lecz której wcześniej zatrzymano prawo jazdy, np. w związku z przekroczeniem liczby 24 punktów karnych.
Funkcjonariusz odstąpi od usunięcia pojazdu tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy możliwe będzie przekazanie go osobie znajdującej się w tym pojeździe, a która będzie posiadać uprawnienia do jego kierowania.
Przepis ten, z oczywistych względów, nie będzie miał zastosowania w sytuacji, gdy kierujący pojazdem pokaże pokwitowanie za zatrzymane prawo jazdy, które uprawniało go do kierowania tym pojazdem.