Jedną z głównych przyczyn zgonów w Polsce jest udar. Rokrocznie zapada na niego około 80-85 tys. osób, a umiera około 30% z nich. Udar nie patrzy na wiek, może dotknąć każdego. Jak się przed nim ustrzec? Jaką rolę odgrywają samorządy w profilaktyce udarowej? Na te oraz wiele innych pytań odpowiedzi szukali uczestnicy konferencji „Udar – każdy pacjent jest ważny”, która w poniedziałek, 30 listopada, odbyła się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego w Warszawie.
– Udar to jeden z najczęściej występujących zespołów chorobowych w Polsce – powiedziała podkreśliła konsultant krajowy ds. neurologii prof. dr hab. n. med. Danuta Ryglewicz. – W 85% przypadków mamy do czynienia z niedokrwieniem, niedotlenieniem na skutek zmian w naczyniach wewnątrz – czy zewnątrzmózgowych. W takich sytuacjach mówimy o udarze niedokrwiennym. Pozostałe 15% to przypadki, w których dochodzi do pęknięcia ściany naczynia, czyli do udaru krwotocznego. Choć ryzyko wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem, zdarza się, że zapadają na niego osoby 40-45-letnie – podkreśliła Danuta Ryglewicz.
– W zapobieganiu udarowi pomóc może przede wszystkim odpowiednia profilaktyka obejmująca eliminację czynników ryzyka, a także prowadzenie zdrowego trybu życia. Udar można także skutecznie leczyć, ale tu liczy się czas. Lek, którym obecnie dysponujemy można podać do 4,5 godz. od momentu zachorowania. Im szybciej go podamy tym większą skuteczność zyskujemy. Ważne, aby osoby, u których wystąpią niepokojące objawy trafiły jak najszybciej na oddział udarowy. Na Mazowszu mamy ich 22 – dodała.
Na tle Europy Polska plasuje się w połowie stawki, jeśli chodzi o zapadalność na udary mózgu, ale niestety na jednym z najwyższych poziomów jeśli chodzi o umieralność.
Wśród najczęściej pojawiających się czynników ryzyka udaru można wymienić: nadciśnienie tętnicze, choroby niedokrwienne serca, miażdżycę, cukrzycę czy migotanie przedsionków. Prawdopodobieństwo udaru zwiększa również zła dieta i brak ruchu. Z kolei wśród dzieci i młodzieży do udaru dochodzi zazwyczaj w wyniku zakrzepu bądź zatoru.
– Dzisiejsza konferencja pokazuje, jak ważnym problemem społecznym stał się udar mózgu, na który niestety zapada coraz więcej osób i to w różnym wieku – stwierdziła członkini zarządu województwa mazowieckiego Elżbieta Lanc. – Dla pacjenta udar to nie tylko wyłączenie z aktywności społecznej czy zawodowej, ale długie leczenie i rehabilitacja. Tego typu konferencje mają na celu przede wszystkim uświadamianie ludzi jak ważna jest profilaktyka i co robić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania -podkreśliła Elżbieta Lanc.
Jak rozpoznać udar?
W przypadku udaru o wszystkim decyduje czas. Najważniejszych jest pierwsze 4,5 godziny od wystąpienia pierwszych objawów. Jednymi z najczęstszych objawów udaru są niedowład, zaburzenia czucia, połykania, dezorientacja, osłabienie, nudności, zaburzenia mowy, widzenia i chodzenia, ból głowy oraz niedowład mięśni twarzy.
Czy można się go ustrzec?
Efektywna profilaktyka to gwarancja większej skuteczności w leczeniu każdego schorzenia. Przy udarach mózgu również. W tym przypadku ważne jest skuteczne obniżenie ciśnienia tętniczego, leczenie zaburzeń gospodarki węglowodanowej czy profilaktyka przeciwzakrzepowa. Istotną rolę odgrywa także prowadzenie zdrowego stylu życia.