To ważna wiadomość zarówno dla gmin, jak i ich mieszkańców. Od przyszłego roku to właśnie gminy przejmą całkowitą odpowiedzialność za odpady wytworzone na ich terenie. Samorządy lokalne zadecydują również o wysokości opłat za wywóz śmieci. Koordynatorem nowego systemu jest Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Rocznie mieszkańcy Mazowsza wytwarzają 1,8 mln Mg (megagramów) odpadów komunalnych. Aż 90 proc. z nich stanowią odpady niesegregowane. Niestety, zaledwie niewielki procent odpadów unieszkodliwiany jest przy wykorzystaniu nowoczesnych metod termicznych. Wciąż ponad 770 tys. Mg odpadów deponowanych jest na mazowieckich składowiskach odpadów komunalnych. Nie ma też dobrze rozwiniętego systemu selektywnego zbierania odpadów, czyli z podziałem np. na szkło, papier, plastik i pozostałe odpady. Aktualny system funkcjonuje bowiem głównie na bazie zarządzanych przez pojedyncze gminy składowisk, niepowiązanych kompleksowym systemem. Ponadto, na Mazowszu ciągle powstają dzikie wysypiska śmieci, a niektóre odpady są nadal spalane w domowych piecach.
Przez takie gospodarowanie odpadami nie tylko bezpowrotnie tracimy cenne surowce, które po odpowiedniej obróbce mogłyby być powtórnie wykorzystane, ale też zanieczyszczamy środowisko naturalne.
W uporządkowaniu i usystematyzowaniu gospodarki odpadami na Mazowszu ma pomóc Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami (WPGO 2012-2023). WPGO wyznacza cele do osiągnięcia w gospodarce odpadami na Mazowszu, wynikające z krajowych i unijnych przepisów. Plan promuje rozwiązania, pozwalające zminimalizować wpływ odpadów na środowisko. Do najważniejszych należy zaliczyć: zapobieganie powstawaniu odpadów, selektywną zbiórkę, recykling i odzysk, w tym wykorzystanie energii z odpadów.
Dokument ten stawia na nowoczesne systemy i innowacyjne rozwiązania. Jednym z jego elementów jest utworzenie Regionów Gospodarki Odpadami Komunalnymi (RGOK) o charakterze ponadgminnym. Takimi Regionami mogą być obszary zamieszkane przez co najmniej 150 tys. osób lub gmina licząca minimum 500 tys. mieszkańców. Na terenie Mazowsza przewiduje się powstanie pięciu RGOK-ów:
- m.st. Warszawy (51 gmin z powiatów: grodziskiego, legionowskiego, otwockiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego, wołomińskiego, żyrardowskiego, mińskiego, garwolińskiego oraz m.st. Warszawa),
- Ciechanowski (41 gmin z powiatów: ciechanowskiego, makowskiego, mławskiego, przasnyskiego i pułtuskiego),
- Ostrołęcko-Siedlecki (92 gminy z powiatów: ostrołęckiego, ostrowskiego, wyszkowskiego, łosickiego, garwolińskiego, siedleckiego, sokołowskiego, węgrowskiego, wołomińskiego, mińskiego, makowskiego, pułtuskiego oraz m. Ostrołęka i m. Siedlce),
- Płocki (60 gmin z powiatów: gostynińskiego, płockiego, płońskiego, sierpeckiego, sochaczewskiego, żuromińskiego, nowodworskiego, warszawskiego zachodniego, legionowskiego oraz m. Płock)
- Radomski (63 gminy z powiatów: białobrzeskiego, grójeckiego, lipskiego, kozienickiego, przysuskiego, radomskiego, szydłowieckiego, zwoleńskiego, piaseczyńskiego oraz m. Radom).
Pozostałych siedem mazowieckich gmin będzie objętych przez RGOK-i z województw łódzkiego (dwie) i podlaskiego (pięć). WPGO wskazujerównież regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), do których powinny trafiać zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, pozostałości z sortowania przeznaczone do składowania. W przypadku braku regionalnych instalacji, zostały wyznaczone instalacje zastępcze, mające tymczasowo (do czasu budowy RIPOK) zapewnić zagospodarowanie odpadów. Plan uwzględnia również instalacje, które nie spełniają wymagań ochrony środowiska oraz harmonogram ich zamykania. W przypadku Mazowsza są to wyłącznie składowiska odpadów.
REGION PŁOCKI
W skład regionu płockiego, w którym w 2010 r. wytworzono ponad 190 tys. Mg odpadów komunalnych (wg danych WSO), wchodzi 60 gmin z powiatów: gostynińskiego, płockiego, płońskiego, sierpeckiego, Sochaczewskiego, żuromińskiego, nowodworskiego, warszawskiego zachodniego, legionowskiego oraz m. Płock. Z regionu wyłączone zostały gminy Nowa Sucha z powiatu sochaczewskiego oraz Sanniki z powiatu gostynińskiego, które – po uzgodnieniu z Marszałkiem Województwa Łódzkiego – zostały włączone do regionu w województwie łódzkim.
W regionie płockim funkcję RIPOK pełnią dwa zakłady do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w Kobiernikach k/Płocka i w Poświętnem oraz składowisko odpadów w Rachocinie.
Rolę instalacji zastępczych do obsługi regionu pełnić będą natomiast: 3 sortownie odpadów zmieszanych w Rachocinie, Żurominie i Sochaczewie, 2 kompostownie odpadów zielonych w Kobiernikach i w Poświętnem oraz 7 składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w: Dalanówku, Cieszewie, Gozdach, Kuczborku, Brudnicach, Zakroczymiu i Jaskółkowie.
W województwie mazowieckim funkcjonuje obecnie jedna spalarnia oraz 14 instalacji MBP (mechaniczno-biologicznego przetwarzania). Ponadto istnieje 26 sortowni odpadów zmieszanych, 15 kompostowni odpadów zielonych, 6 instalacji do wytwarzania RDF, czyli paliwa z odpadów komunalnych oraz 55 czynnych składowisk o łącznej pojemności ok. 8,2 mln Mg.