Rozstrzelano go za rogatkami płońskimi w Płocku…

Być może nie wszyscy płocczanie wiedzą, że dzisiaj mija 155 lat od dnia, w którym stracono jednego z patronów płockich ulic, Zygmunta Padlewskiego. Pamięć o nim uczczono 15 maja przed pamiątkowym krzyżem.

Ulica Padlewskiego – tę nazwę płocczanie wymawiają zapewne dość często. Ale czy pamiętają kim był patron tej ulicy i w jaki sposób związany był z Płockiem? Z lekcji historii być może wiedzą, że Zygmunt Padlewski to polski działacz niepodległościowy, generał powstania styczniowego, naczelnik wojskowy województwa płockiego od lutego do kwietnia 1863 roku.

Jak możemy wyczytać w dostępnych materiałach, urodził się w powiecie berdyczowskim, w majątku Czerniawka Mała. Jego ojciec, Władysław, był powstańcem listopadowym. Swoje wykształcenie związał z wojskowością – uczył się w Korpusie Kadetów w Brześciu nad Bugiem, następnie w Petersburgu. W 1861 wyjechał do Francji, gdzie był prezesem paryskiego Towarzystwa Młodzieży Polskiej. Należał też do wykładowców Polskiej Szkoły Wojskowej w Genui i Cuneo we Włoszech.

Po powrocie do kraju, od 1862 należał do lewicy stronnictwa „czerwonych”, był członkiem Komitetu Centralnego Narodowego i jednym z głównych inspiratorów wybuchu powstania. Dążył do współdziałania rewolucjonistów polskich i rosyjskich, prowadząc z nimi rozmowy w Londynie i Petersburgu.

Od stycznia 1863 roku, podczas powstania, był naczelnikiem miasta Warszawy oraz naczelnikiem powstania w guberni płockiej. Oddział jego nie zdołał jednak zdobyć Płocka i poniósł porażki pod Słominem i Unieckiem (28 stycznia 1863), następnie pod Myszyńcem (9 marca), Drążdżewem (12 marca) i Radzanowem (21 marca 1863). Został ujęty przez władze rosyjskie 21 kwietnia pod Borzyminem niedaleko Rypina, a następnie skazany na karę śmierci i 15 maja 1863 rozstrzelany za rogatkami płońskimi w Płocku.

Wkrótce ta postać zapewne pojawi się w naszym cyklu o patronach płockich ulic z bardziej szczegółowym opisem, tymczasem dziękujemy naszemu czytelnikowi za portret generała i przypomnienie o tej ważnej dacie.