Prawnik radzi: Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna – co to za twór prawny? Kto może być fundatorem? I czy to się opłaca? M.in. na te pytania odpowiada w naszym cyklu "Prawnik radzi" adw. Joanna Dobkowska.

Ustawa o fundacji rodzinnej, wprowadza innowacyjne rozwiązanie w polskim prawie, które daje wsparcie firm rodzinnych w procesie sukcesji oraz zapewnienie im stabilności. Ustawa reguluje zasady działania fundacji rodzinnej w Polsce, określając prawa i obowiązki należące zarówno do fundatora, jak i beneficjenta. Fundacja rodzinna to podmiot prawny, który ma za zadanie zgromadzenie majątku, zarządzanie nim w interesie beneficjentów oraz przekazywanie im korzyści, np. w postaci świadczeń.

Fundatorem fundacji rodzinnej może być tylko osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o stworzeniu fundacji w akcie założycielskim lub w swoim testamencie. Nazwa fundacji rodzinnej może być obrana dowolnie i zawiera dodatkowe oznaczenie "Fundacja Rodzinna". Fundacja rodzinna może mieć jednego lub więcej fundatorów, choć w przypadku fundacji ustanowionej w testamencie może być tylko jeden fundator. Fundacja rodzinna jest solidarnie odpowiedzialna wobec fundatora za wszelkie zobowiązania, w tym alimentacyjne, powstałe przed jej utworzeniem. Jeśli egzekucja wierzytelności z majątku fundatora okaże się bezskuteczna, uprawniony może dochodzić swoich roszczeń z majątku fundacji.

Prawa i obowiązki fundatora są nieprzenoszalne, ale fundator może powierzyć wykonanie swoich uprawnień innej osobie zgodnie z określonym zakresem w statucie. Jeśli fundacja rodzinna ma wielu fundatorów, to wspólnie wykonują prawa i obowiązki, chyba że statut stanowi inaczej. Zmiana beneficjenta lub jego uprawnień wymaga zgody pozostałych fundatorów, chyba że statut stanowi inaczej. Fundator może składać uwagi, opinie lub zalecenia dotyczące działalności fundacji rodzinnej organom tej fundacji.

Fundacja rodzinna funkcjonuje na podstawie sporządzonego statutu, który zawiera kluczowe informacje, takie jak: nazwa, siedziba, cel działania, beneficjenci, zasady listy beneficjentów, czas trwania, wartość funduszu założycielskiego, organy fundacji i ich kompetencje. Statut może regulować kwestie takie jak współpraca organów fundacji, szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji, wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji i tworzenia jednostek terenowych. Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100.000 zł.

Osoby, które mają korzyści z fundacji, nazywane są beneficjentami. Statut określa, kto może być beneficjentem oraz jakie prawa i uprawnienia im przysługują. Beneficjenci mają prawo do informacji o działalności fundacji, a także mogą składać uwagi i żądać wyjaśnień od zarządu.

Fundacja rodzinna zarządzana jest przez trzy kluczowe organy: zarząd, radę nadzorczą oraz zgromadzenie beneficjentów. Zarząd zajmuje się bieżącymi sprawami i realizacją celów fundacji, natomiast rada nadzorcza, jeżeli jest wymagana, pełni funkcje kontrolne. Zgromadzenie beneficjentów, o ile zostanie powołane, ma prawo podejmować decyzje dotyczące działalności fundacji.

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w ściśle określonym zakresie, np. wynajem nieruchomości, obrót papierami wartościowymi czy działalność związana z gospodarstwem rolnym. Niektóre z tych działalności mogą być wykonywane wyłącznie w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym. Ważne jest, że nie dotyczy to praw wynikających z uczestnictwa w podmiotach handlowych, ani składników mienia, takich jak papierów wartościowych.

Dlaczego warto założyć fundację rodziną:

• Założenie fundacji rodzinnej nie jest opodatkowane
• Przekazanie majątku do fundacji rodzinnej nie jest opodatkowane
• Dochody z działalności zgodnej z ustawą są zwolnione z CIT
• Fundacja rodzinna jest zwolniona z CIT w ramach prowadzonej działalności i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie udziałowcem
• Beneficjenci fundacji rodzinnej, którzy są członkami najbliższej rodziny fundatora (oraz sam fundator) są zwolnieni z podatku dochodowego oraz nie płacą podatku od spadków i darowizn.

Adw. Joanna Dobkowska – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz handlowym. Pomaga osobom poszkodowanym na rynku finansowym, prowadząc wiele procesów na rzecz „Frankowiczów”, posiadaczy obligacji GetBack, „polisolokat”, czy certyfikatów inwestycyjnych, a także „beneficjentów” UFK czy IKE. www.szczygielscy.org, www.smdlaw.pl.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa, przesyłajcie je na nasz adres: [email protected]. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.