Gwarancja a rękojmia przy zakupie samochodu – co warto wiedzieć?

Czym jest rękojmia? Na czym polega gwarancja? I jakie są między nimi różnice? M.in. o tym w naszym cyklu „Prawnik radzi” opowiada adw. Przemysław Mieczykowski.

Przy zakupie samochodu, zarówno nowego, jak i używanego, warto zwrócić uwagę na rodzaje ochrony prawnej, które będą przysługiwać kupującemu po transakcji. Dwie najważniejsze formy ochrony to gwarancja i rękojmia. Choć często używane zamiennie, mają one różne podstawy prawne, zakresy i sposoby realizacji. Warto poznać różnice między nimi, by wiedzieć, do czego mamy prawo w przypadku usterki.

CZYM JEST RĘKOJMIA?

Rękojmia to ustawowa forma ochrony kupującego, która przysługuje niezależnie od rodzaju zakupionego towaru – dotyczy zarówno samochodów nowych, jak i używanych. Rękojmia wynika z przepisów Kodeksu cywilnego i stanowi obowiązek sprzedawcy, a nie dobrowolne świadczenie. Obejmuje ona wady fizyczne i prawne przedmiotu, ale tylko takie, które tkwiły w pojeździe w chwili jego sprzedaży. Wady pojazdu  mogą występować już w chwili jego sprzedaży natomiast objawy tych wad mogą nastąpić w trakcie użytkowania pojazdu. Często roszczenia z rękojmi są przedmiotem sporów (w tym sądowych) pomiędzy sprzedawcą a kupującym.  W przypadku zakupu samochodu od przedsiębiorcy, rękojmia trwa dwa lata od momentu wydania pojazdu. W przypadku aut używanych w praktyce spotyka się sytuacje, w których rękojmia jest ograniczona do 1 roku. W przypadku zakupu samochodu od osoby prywatnej, co do zasady, rękojmia również obowiązuje. Należy jednak pamiętać o wyjątkach i dokładnie zapoznać się z umową przed zakupem pojazdu.  W ramach rękojmi kupujący ma prawo do żądania naprawy pojazdu, obniżenia ceny, a w przypadku istotnych wad nawet odstąpienia od umowy.

NA CZYM POLEGA GWARANCJA?

Gwarancja to dobrowolne zobowiązanie, które zazwyczaj udziela producent lub importer samochodu. Warunki gwarancji określone są w dokumencie gwarancyjnym, który precyzuje, na jakie elementy samochodu i w jakich okolicznościach przysługuje ochrona. Gwarancja dotyczy zwykle nowych samochodów, ale czasem udzielana jest także na samochody używane, zwłaszcza jeśli są one oferowane przez autoryzowane salony lub komisy.

Warto zauważyć, że zakres gwarancji może być różny – jedne obejmują tylko kluczowe elementy (np. silnik, skrzynię biegów), podczas gdy inne mogą dotyczyć praktycznie całego pojazdu. Czas trwania gwarancji wynosi zazwyczaj od dwóch do pięciu lat dla nowych samochodów, ale zależy to od decyzji producenta.

Ważne: Brak dokumentu gwarancyjnego nie niweluje uprawnień kupującego wynikających z gwarancji jednakże generuje to bardzo istotne problemy związane z koniecznością ustalenia zakresu gwarancji. Zawsze warto zażądać od sprzedawcy dokumentu gwarancyjnego – o ile gwarancja jest udzielana.

RÓŻNICE MIĘDZY RĘKOJMIĄ A GWARANCJĄ

Rękojmia wynika bezpośrednio z przepisów prawa cywilnego i jest obowiązkowa dla sprzedawcy. Gwarancja jest dobrowolnym zobowiązaniem producenta lub sprzedawcy i jej warunki zależą od ich decyzji.

Rękojmia obejmuje wady, które istniały w chwili sprzedaży (objawy tych wad mogą wystąpić później).  Jednakże sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.

W ramach gwarancji zakres ochrony jest szerszy, ale określony przez warunki gwarancyjne – może obejmować tylko wybrane elementy pojazdu.

Rękojmia dla konsumentów trwa dwa lata od zakupu. W przypadku sprzedaży konsumenckiej sprzedawca nie może wyłączyć swojej odpowiedzialności z tytułu rękojmi.

Czas trwania gwarancji zależy od gwaranta.  Standardowo wynosi dwa lata, jednakże czas ten może być wydłużony lub skrócony. Jeżeli w trakcie i w ramach gwarancji element pojazdu zostanie wymieniony, to gwarancja na ten element biegnie od nowa od chwili jego wymiany. Warto o tym pamiętać w przypadku, gdy przedmiotem naprawy będą kosztowne części pojazdu.

W rękojmi za naprawę odpowiada sprzedawca. W przypadku gwarancji za realizację naprawy odpowiedzialny jest najczęściej producent, a naprawa zazwyczaj jest przeprowadzana w autoryzowanych serwisach.

KIEDY SKORZYSTAĆ Z RĘKOJMI, A KIEDY Z GWARANCJI?

Jest to decyzja kupującego. W praktyce warto rozważyć skorzystanie z gwarancji, ponieważ może obejmować bardziej kompleksową ochronę i szybszy proces naprawy. Rękojmia również jest ważnym zabezpieczeniem, szczególnie w przypadku wad, które ujawnią się po upływie gwarancji (a ta na przykład jest krótsza niż 2 lata) lub jeżeli pojazd w chwili sprzedaży posiadał wady istotne, a kupujący będzie rozważał odstąpienie od umowy.

Warto pamiętać, że kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Jednakże w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.

PODSUMOWANIE

Zakup samochodu, zwłaszcza używanego, zawsze wiąże się z ryzykiem technicznym. Znajomość zasad rękojmi i gwarancji pozwala na skuteczniejsze egzekwowanie swoich praw w przypadku problemów. Rękojmia, jako ustawowa forma ochrony, daje kupującemu szerokie możliwości dochodzenia swoich roszczeń, niezależnie od tego, czy kupuje pojazd nowy, czy używany. Gwarancja zaś, mimo że jest dobrowolna, często oferuje dodatkowy spokój i wsparcie producenta. Wybór odpowiedniej formy reklamacji zależy od indywidualnych potrzeb i rodzaju problemu – w każdym przypadku warto znać swoje prawa, aby móc skutecznie je egzekwować.

adw. Przemysław Mieczykowski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia podyplomowe z informatyki śledczej.  Specjalizuje się w prawie karnym i karnoskarbowym.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa, przesyłajcie je na nasz adres: [email protected]. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.