Prawnik radzi: Jak odzyskać nadpłacone alimenty?

 

- Szanowny Panie, odzyskanie nadpłaconych alimentów może być trudnym zadaniem, a w niektórych przypadkach jest wręcz niemożliwe. Zgodnie z polskim prawem, alimenty są przeznaczone na bieżące zaspokajanie potrzeb dziecka, co oznacza, że są one konsumowane na bieżąco na utrzymanie, edukację i rozwój dziecka. Dlatego też sąd może uznać, że nadpłacone alimenty nie podlegają zwrotowi, zwłaszcza jeśli zostały już wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem.

 

Zasadą jest, że jeśli alimenty były płacone na podstawie orzeczenia sądowego, które było natychmiast wykonalne, nawet jeśli później sąd obniżył ich wysokość, nadpłata nie jest automatycznie zwracana. Taka sytuacja miała miejsce w sprawie rozstrzyganej przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze (sygn. akt II Ca 556/14), gdzie ojciec płacił alimenty w wyższej kwocie, zgodnie z wyrokiem sądu pierwszej instancji. Gdy sąd odwoławczy obniżył alimenty, ojciec domagał się zwrotu nadpłaconych kwot, jednak sąd oddalił jego powództwo, uznając, że nadpłacone środki zostały wydane na bieżące potrzeby dzieci.

 

O ile w pewnych okolicznościach możliwe jest ubieganie się o zwrot nadpłaconych alimentów, to jednak wymaga to spełnienia konkretnych przesłanek. Nadpłacone alimenty mogą być traktowane jako świadczenie nienależne, jeśli jego podstawa prawna odpadła. Jednakże, zgodnie z art. 411 pkt 2 Kodeksu cywilnego, nie można żądać zwrotu świadczenia nienależnego, jeśli spełnienie tego świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. W praktyce oznacza to, że jeśli nadpłacone alimenty zostały zużyte na zaspokojenie uzasadnionych potrzeb dziecka, sąd może odmówić ich zwrotu, kierując się zasadami sprawiedliwości społecznej.

 

W wyroku z 6 listopada 2014 r., Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, odrzucając roszczenie ojca o zwrot nadpłaconych alimentów podkreślił, że środki te zostały spożytkowane na bieżące potrzeby dzieci, takie jak wakacje, wyprawka szkolna, odzież i ubezpieczenie. Sąd uznał, że nadpłacona kwota była stosunkowo niewielka i że jej zwrot byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, zwłaszcza, że świadczenie to było spełnione na rzecz małoletnich, którzy nie mieli innej możliwości zaspokojenia swoich potrzeb. Odzyskanie nadpłaconych alimentów jest możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach. Sąd musi uznać, że świadczenie było rzeczywiście nienależne i że jego zwrot nie będzie sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Jednakże, jeśli nadpłacone środki zostały już wydane na uzasadnione potrzeby dziecka, sąd może odmówić ich zwrotu.