Na łamach PetroNews kontynuujemy cykl porad prawnych. Adwokat Maciej Szczygielski odpowiada tym razem na pytanie o kredyt konsumencki.
Czym jest sankcja kredytu darmowego, czyli jak nie płacić odsetek i kiedy umowa kredytowa staje się bezkosztowa?
W razie uchybienia przez kredytodawcę (bank, instytucja finansowa) określonym obowiązkom informacyjnym na etapie przed zawieraniem umowy, klient będący konsumentem jest uprawniony do zwrotu kwoty kredytu w wysokości kapitału, bez konieczności zapłaty na rzecz przedsiębiorcy odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu.
Jedynym obciążeniem, do którego poniesienia konsument pozostaje nadal zobowiązany, pomimo sięgnięcia do sankcji kredytu darmowego, są ustalone w umowie koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu.
Szacuje się, że około 90% umów kredytów konsumenckich podpisywanych przez klientów zawiera uchybienia, które kwalifikują je do zamiany i zastosowania sankcji kredytu darmowego. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że warunek zawarty w umowie, powinien być zrozumiały dla konsumenta nie tylko pod względem formalnym i gramatycznym, lecz także musi umożliwiać mu, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, ocenę potencjalnie istotnych konsekwencji ekonomicznych takiego warunku dla jego zobowiązań finansowych. Taka interpretacja obowiązków informacyjnych wynika również z orzecznictwa krajowego. W wyroku z 20 czerwca 2006 r. Sąd Najwyższy stwierdził jednoznacznie, że obligatoryjne postanowienia umowy o kredyt konsumencki, powinny być w umowie uzgodnione literalnie, wyraźnie, bezpośrednio i wyczerpująco, a konsument ma prawo do przejrzystej, kompletnej i jednoznacznej informacji w sprawach mających istotne znaczenie dla zabezpieczenia jego interesu (sygn. akt III SK 7/06).
CZYM JEST KREDYT KONSUMENCKI?
Kredyt konsumencki to taki, którego wartość co do zasady nie przekracza 255.500 zł. Kredyty konsumenckie są zaciągane na cele dowolne, zakup towarów, bądź cel konsolidacyjny. Kredyt konsumencki nie może być zaciągany na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a także nie mogą być to kredyty hipoteczne.
Dodatkowo, możliwe jest rozpatrzenie roszczeń także w przypadku kredytów o wyższej kwocie, o ile spełnione są określone warunki, tj. kredyt nie jest zabezpieczony hipoteką i został przeznaczony na remont mieszkania lub domu. Jeśli chcemy skorzystać z sankcji kredytu darmowego należy zwrócić na to uwagę.
W ustawie o kredycie konsumenckim znajduje się 20 kategorii uchybień, które mogą skutkować skutecznym zastosowaniem przepisów dotyczących sankcji kredytu darmowego i w konsekwencji skutkować będą pozbawianiem przychodu kredytodawcy.
Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, umowa kredytowa musi zawierać wady, które dają możliwość jej zastosowania, a następnie konsument musi skuteczne złożyć oświadczenie woli w przedmiocie zastosowania sankcji kredytu darmowego.
Oświadczenie to musi przybrać formę pisemną. Sam fakt złożenia przedmiotowego oświadczenia automatycznie nie spowoduje zwrotu kredytodawcy przez konsumenta kwoty samego kapitału kredytu. Bank ma prawo podjąć kroki prawne zmierzające do ustalenia tego, czy rzeczywiście w okolicznościach konkretnego przypadku możliwe jest skorzystanie z omawianej tu sankcji. W praktyce najczęściej chodzi tu o zainicjowanie przez bank przeciwko kredytobiorcy-konsumentowi sprawy cywilnej o zapłatę.
Należy pamiętać, że o kredyt darmowy można się ubiegać maksymalnie w ciągu roku od dnia wykonania umowy. Po upływie tego terminu przedmiotowe uprawnienie wygasa. Stąd im szybciej konsument-kredytobiorca skorzysta z przysługujących mu praw, tym dla niego lepiej. W przeciwnym wypadku może okazać się, że omawiane tu uprawnienie wygaśnie, co z kolei zamyka kredytodawcę drogę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.
Nasze doświadczenie, jako kancelarii prowadzącej spory z bankami i instytucjami finansowymi pokazuje, że nawet w przypadku znaczących wad umowy banki czy podmioty udzielające pożyczek czy innego rodzaju finansowania nie respektują złożonych oświadczeń co do zastosowania sankcji kredytu darmowego, nawet w przypadku, gdy ewidentnie z umowy wynika, że umowa zawiera wady prawne.
Analogicznie, jak w przypadku umów kredytów indeksowanych do CHF – każdorazowo bank twierdzi, pomimo tego, że przegrał setki spraw sądowych na analogicznych umowach kredytowych, że akurat dana umowa klienta – która jest taka sama, jak umowy klientów, którzy wygrali z bankami spór, jest ważna.
Wobec tego, w przeważającej części przypadków w celu zmiany kredytu na darmowy niezbędne będzie skierowanie sprawy do sądu.
Przykładowe zarzuty jakie kancelaria formułuje względem sankcji kredytu darmowego:
- wskazanie Całkowitej Kwoty Kredytu w wysokości uwzględniającej kredytowane koszty,
- brak wskazania w umowie terminów wypłaty kredytu,
- wskazanie opłat za sporządzenie i wysłanie do kredytobiorcy harmonogramu spłat kredytu,
- brak wskazania w umowie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta.
Adw. Maciej Szczygielski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Ukończył „International Legal Skills Program”, przygotowany i organizowany w porozumieniu z Center for International Legal Studies w Salzburgu, a także studia podyplomowe z zakresu zarządzania nieruchomościami. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz rodzinnym. Od lat doradza i prowadzi sprawy klientów kancelarii w skomplikowanych sprawach cywilnych.
Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: redakcja@petronews.pl. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.