RIO: w Staroźrebach brak terminowych opłat, nieprzestrzeganie przepisów, ostrzeżenia od 2013 roku

Starosta płocki: Gmina musi się zadłużać, ale zgodnie z przepisami prawa

Po naszym artykule, dotyczącym sytuacji finansowej gminy Staroźreby, otrzymaliśmy mnóstwo komentarzy. Czytelnicy zwracali uwagę, że do takiego stanu budżetu gminy nie doszło w ciągu roku, lecz ten proces trwał od dawna.  Poprosiliśmy o komentarz Starostę Płockiego Mariusza Bieńka, pytając, co sądzi Starosta o ścieżce, którą przetarła gmina Ostrowice i co należy zrobić, aby gminy nie zadłużały się do tego stopnia, by ryzykować bankructwem?

Reklama

– Starostwo Powiatowe nie jest organem nadzorującym pracę i finanse poszczególnych gmin – zastrzegł Mariusz Bieniek. – Każda gmina ma swój samorząd, który powinien dbać o dany rejon i jego mieszkańców. W związku z tym, trudno mi oceniać sytuację w Gminie Staroźreby i odnosić się do słów Pana Wójta – wyjaśnił.

– Jako Gospodarz Ziemi Płockiej i były burmistrz jednej z gmin powiatu płockiego wiem jednak, że aby dana jednostka mogła się rozwijać, musi się zadłużać. Bez tego nie udałoby się zrealizować wielu ważnych inwestycji. Oczywiście poziom zadłużenia musi być zgodny z przepisami prawa, co kwartalnie i rocznie sprawdza Regionalna Izba Obrachunkowa, która stoi na straży finansów każdego Samorządu – podkreślił starosta.

Jak dodał, instytucjami właściwymi do kontrolowania finansów samorządów są także Ministerstwo Finansów oraz Najwyższa Izba Kontroli.

Przypomniał też, że na mocy znowelizowanej Ustawy o finansach publicznych, od tego roku jednostki samorządu terytorialnego mogą restrukturyzować długi i wcześniej spłacić zadłużenie. Jednocześnie będzie bardziej kontrolowany poziom zadłużenia JST, w tym korzystanie z tzw. niestandardowych instrumentów finansowania. Co istotne, nowelizacja objęła limitem spłaty nie tylko pożyczki i kredyty, ale i wszystkie zobowiązania, które powodują skutki ekonomiczne, czyli również papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, umowy sprzedaży w ratach, umowy leasingu, a także inne umowy o terminie zapłaty dłuższym, niż rok. Wszystko to ma sprawić, że samorządy będą lepiej gospodarowały swoimi budżetami.

– Odkąd w 2014 roku zostałem Starostą Płockim, regularnie współpracuję – na różnych płaszczyznach – ze wszystkimi Samorządami Gminnymi Ziemi Płockiej. Służę swoim doświadczeniem, wsparciem, wszelką pomocą. Zapraszam do tej współpracy wszystkich burmistrzów i wójtów naszych gmin, bo siła tkwi w jedności i wzajemnym porozumieniu. Jako gospodarzowi powiatu płockiego, bardzo mi zależy, aby mieszkańcom naszych „małych ojczyzn” żyło się coraz lepiej i aby młodzi ludzie stąd nie wyjeżdżali, tylko nadal byli naszymi mieszkańcami – podkreślił Mariusz Bieniek.

Gminie w powiecie płockim grozi bankructwo. Wójt prosi o pomoc

RIO: Staroźreby w bardzo ciężkiej sytuacji finansowej

Po apelu obecnego wójta Staroźreb Kamila Groszewskiego, były już wójt Józef Stradomski stwierdził w wywiadzie z Polską Agencją Prasową, że gmina została w dobrej kondycji.

„Oczywiście trzeba było prowadzić inwestycje. Trzeba wziąć się za robotę, zakasać rękawy i wykazać własną inicjatywę” – powiedział PAP. Dodał też, że obecna sytuacja gminy „to nic wielkiego” oraz że większość gmin w Polsce ma obecnie problemy finansowe i kredyty.

Sprawdziliśmy więc, czy z opinią byłego wójta zgadza się jednostka nadzorująca gminę pod kątem finansowym, czyli Regionalna Izba Obrachunkowa. Cofnęliśmy się do 2015 roku, sprawdzając opinie tej instytucji.

2015

W 2015 roku RIO wydała opinię pozytywną, ale z uwagami. Na podstawie analizy sprawozdania z wykonania planu wydatków budżetowych za IV kwartał 2015 roku ustalono m.in., iż nie dokonano w 100% odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Gmina Staroźreby już w grudniu 2015 roku wykorzystała ponad 377 tys. zł środków subwencji oświatowej, które były przeznaczone na styczeń 2016 roku.

Doszło więc do naruszenia przepisu art. 217 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którym deficyt może być sfinansowany jedynie przychodami pochodzącymi ze sprzedaży papierów wartościowych wyemitowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego, kredytów i pożyczek, prywatyzacji majątku, nadwyżki budżetu z lat ubiegłych oraz wolnych środków.

Skład Orzekający jednocześnie zwrócił uwagę, że gmina powtarza to działanie, ponieważ również za rok 2013 i rok 2014 środki subwencji oświatowej za miesiąc grudzień także wykorzystane były na pokrycie deficytu.

Skład Orzekający RIO zwracał po raz kolejny uwagę na potrzebę:
1) bardziej precyzyjnego planowania wydatków,
2) nie dopuszczania do zaciągania zobowiązań bez upoważnienia bądź przekroczenia zakresu upoważnienia do zaciągania zobowiązań,
3) przestrzegania postanowień wynikających z art. 44 ust. 1 i ust. 3 pkt 3 oraz art. 46 ustawy o finansach publicznych.

Ostrzegał też, że powstanie powyższych zobowiązań może skutkować naruszeniem dyscypliny finansów publicznych.

2016

RIO za 2016 rok wydała opinię pozytywną, jednak również z zastrzeżeniami. Zauważono, że stan zaległości gminy w porównaniu do roku ubiegłego wzrósł o kwotę ponad 360 tys. zł. Gmina posiadała wówczas zobowiązania w wysokości blisko 19,5 mln zł, które dotyczyły zaciągniętych kredytów i pożyczek długoterminowych oraz zobowiązań wymagalnych, w tym wobec ZUS.

Skład Orzekający zwracał uwagę, iż nieterminowe regulowanie zobowiązań może skutkować zapłatą odsetek, co może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Również nieopłacenie w terminie składek na rzecz ZUS może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ponownie RIO zwróciła uwagę na to, że już w grudniu wykorzystano blisko 367 tys. zł subwencji oświatowej, przeznaczonej na styczeń 2017 roku, naruszając tym samym przepisy ustawy o finansach publicznych.

– Skład Orzekający zwraca uwagę, iż wyżej odnotowane zjawisko ma charakter powtarzający się, bowiem za lata 2013, 2014 i 2015 środki subwencji oświatowej za miesiąc grudzień także wykorzystane były na pokrycie deficytu – czytamy w opinii RIO za 2016 rok.

Zawarte jest w niej również pouczenie, iż przekroczenie planu wydatków może skutkować naruszeniem przepisów ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Skład Orzekający zauważył, że powtarzające się corocznie niekorzystne zjawiska, takie jak: pokrywanie występującego deficytu środkami subwencji oświatowej, nieprzekazywanie w pełnej wysokości odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, występowanie zobowiązań wymagalnych, przekroczenia planu wydatków, powinny być niezwłocznie wyeliminowane i nie powinny mieć więcej miejsca w toku wykonywania budżetu.

Podkreślono jednocześnie, że nie podjęcie przez Radę Gminy stosownych decyzji w tym zakresie spowoduje, iż w budżecie Gminy Staroźreby na 2017 rok wystąpi poważny niedobór środków i potrzeba zaciągania dalszych kredytów na jego pokrycie, a tym samym brak możliwości uchwalenia budżetu na lata następne z uwagi na niezachowanie relacji o których mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych.

2017

Za 2017 rok RIO wydała opinię pozytywną, ponownie z zastrzeżeniami. Zauważyła, że nie zostały wykonane dochody ze sprzedaży mienia, co uzasadniano w sprawozdaniu: „Rada nie zadecydowała o ogłoszeniu przetargu na sprzedaż działek zaplanowanych do sprzedaży w 2017 roku. Jednocześnie nie wskazała, z którego z wydatków należy zrezygnować, aby dokonać korekty dochodów”.

Skład Orzekający wniósł zastrzeżenia do występowania corocznie zobowiązań wymagalnych, których kwota w stosunku do roku poprzedniego wzrosła o 284.720,44 zł. Ponownie gmina wykorzystała całą kwotę środków subwencji oświatowej tj. blisko 535 tys. zł już w grudniu, zamiast w styczniu 2018 roku.

Wniesiono też zastrzeżenia do powtarzających się corocznie przekroczeń planu wydatków. Po raz kolejny doszło także do naruszenia postanowień wynikających z art. 44 ust. 3 pkt 3 oraz art. 46 ustawy o finansach publicznych. Skład Orzekający zwracał uwagę, iż wskaźnik spłaty długu wraz z kosztami jego obsługi w opiniowanym okresie jest mniejszy od dopuszczalnego limitu, o którym mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych zaledwie o 0,87%.

Podkreślono, że ww. nieprawidłowości RIO zwracała już uwagę i wnosiła zastrzeżenia w wydawanych od 2013 roku opiniach, mimo to nie zostały one nadal wyeliminowane. Konsekwencją tego jest bardzo ciążka sytuacja finansowa Gminy Staroźreby w postaci wysokiego zadłużenia i braku możliwości regulowania zobowiązań.

– Rada nie poczyniła żadnych oszczędności w związku z koniecznością spłaty zobowiązań wymagalnych oraz niedoborem środków związanych z nadbieraną subwencją. Nie podjęła także stosownych decyzji zmierzających do pozyskania dodatkowych dochodów uzyskiwanych z podatków i opłat czy sprzedaży majątku. Bez wprowadzenia przez Radę działań zmierzających do bezwzględnego ograniczenia wydatków przyjętych do realizacji w roku 2018 i latach kolejnych, mających bezpośredni wpływ na zadłużenie jednostki, Gmina nie będzie w stanie zachować relacji, o której mowa w art. 243 ustawy o finansach publicznych, czym doprowadzi do naruszenia ww. przepisu – ostrzegała RIO na początku 2018 roku.

2018

Tym razem, za I półrocze 2018 roku RIO wydała opinię negatywną. Stało się tak, ponieważ gmina m.in. nie dokonała w wysokości 75% odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, co naruszyło przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

– Ze złożonych przez Wójta wyjaśnień wynika, iż przyczyną nie dokonania odpisów we właściwej wysokości był brak środków na rachunku bankowym. Z informacji za I półrocze wynika, iż zobowiązania wymagalne powstały na skutek braku środków finansowych na rachunku bankowym – czytamy w opinii RIO.

Ponownie podkreślono, że nieterminowe regulowanie zobowiązań narusza zasadę gospodarowania środkami publicznymi określoną w ustawie o finansach publicznych. Zaznaczono możliwe naruszenie dyscypliny finansów publicznych poprzez nieterminowe regulowanie zobowiązań, a także nieopłacenie w terminie składek na rzecz ZUS.

Do tego, gmina zaciągnęła krótkoterminowy kredyt w rachunku bieżącym na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu, ale nie spłaciła go do końca roku kalendarzowego, przez co stał się kredytem długoterminowym. – Ma to bezpośredni wpływ na zadłużenie jednostki w roku 2018, a w latach kolejnych (…) negatywnie wpływa na relacje wskaźników spłaty zadłużenia określonych w art. 243 ustawy o finansach publicznych – podkreśla RIO.

Skład Orzekający stwierdził, że realizacja wykonania budżetu za rok 2018 jest zagrożona z powodu zapłaty zobowiązań wymagalnych powstałych w roku 2017 i w I poł. 2018r., niedoszacowaniem planu wydatków w niektórych podziałkach klasyfikacyjnych, niskim wykonaniem dochodów majątkowych oraz koniecznością spłaty zaciągniętego w pierwszym półroczu kredytu krótkoterminowego.

Ponownie podkreślił też, że brak uwzględniania opinii RIO od 2013 roku spowodował, że sytuacja finansowa Gminy Staroźreby jest bardzo ciężka, że względu na wysokie zadłużenie i brak możliwości regulowania zobowiązań.

Z analizy tych dokumentów wynika więc, że rację mają nasi czytelnicy, zauważając trwającą od wielu lat sytuację gminy. Wydaje się, że zabrakło tu rzetelnej oceny i wprowadzenia środków naprawczych przez poprzednie władze gminy Staroźreby.

Czy nowe władze poradzą sobie z tak trudną sytuacją? Czas pokaże.