Węgierski baron, który walczył z bolszewikami w 1920 r.

W obronie Ojczyzny w latach 1918-1920 walczyło wiele formacji wojskowych. Twórcą jednego z nich, tj. 8-go Dywizjonu Artylerii Konnej, był węgierski baron, pułkownik Artur Buol. Zgłosił się on jako ochotnik w szeregi Wojska Polskiego w roku 1918, ponieważ zafascynowały go polskie tradycje rycerskie i postanowił walczyć o niepodległość Polski.

Mówił: „Moja Ojczyzna to mój dywizjon artylerii konnej”

Węgierski baron wspomniany jest w Cyfrowym Archiwum Wilanowa i Okolic, ale zabrakło tam informacji o walkach o Płock.

Tak wspomina ten epizod wojenny porucznik Witold Legun.

„5-ta armia otrzymała zadanie odcięcia odwrotu armii sowieckiej, która wraz z korpusem konnym Gaja zapędziła się pod Włocławek i Płock. W Płońsku przechodzą dwie baterie pod komendę dowódcy 8-ego dywizjonu artylerii konnej, podpułkownika Buola. Jedna z nich ruszyła w pościg za kawalerzystami sowieckimi Gaja, jednak do walk nie doszło, ponieważ nieprzyjaciel przekroczył już granicę polską”.

W październiku 1930 roku w Baranowiczach, gdzie stacjonował dywizjon, na dziesięciolecie istnienia i w rocznicę bitwy pod Rudnią Baranowską, odsłonięto, w obecności adiutanta regenta Węgier, ppłk. Laszlo Magashazy’ego, pomnik upamiętniający Artura Buola, pierwszego dowódcy dywizjonu i bohatera wojny z bolszewikami. Podczas Mszy polowej kazanie wygłosił bp polowy wojsk Litwy Środkowej, Władysław Bandurski.

Historia polityczna Polski po drugiej wojnie światowej spowodowała, że Baranowicze k/Nowogródka znalazły się w granicach Białorusi. Pomnik został zburzony za czasów Związku Radzieckiego. Jedyną pamiątką po węgierskim baronie, walczącym o odzyskanie niepodległości Polski, jest tablica umieszczona w kościele garnizonowym przy ulicy Długiej w Warszawie. Tylko taka pamięć została o dowódcy z innego kraju, którego zafascynowała historia polskiego oręża.

Krzysztof Wiśniewski, Towarzystwo Przyjaciół Płocka

Pułk Morski w bitwie warszawskiej. „Warto upamiętnić marynarzy”