Straciliście kiedyś prawko na 3 miesiące? Być może nadal nie macie uprawnień!

Taka sytuacja przydarzyła się naszemu czytelnikowi. Kilka lat temu został zatrzymany za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h. Zostało mu zatrzymane prawo jazdy na trzy miesiące. Teraz, 3 marca ponownie został zatrzymany do kontroli. I podczas weryfikacji w systemach policji okazało się, że nadal ma cofnięte uprawnienia do kierowania pojazdami! Jak to możliwe? Jeszcze do ubiegłego roku po upływie 3-miesięcznego terminu zatrzymania prawa jazdy, należało złożyć wniosek do starosty o zwrot prawa jazdy i wnieść opłatę ewidencyjną w kwocie 0,50 zł. Bez tego policja traktuje takiego kierującego jako osobę bez uprawnień. Zgodnie z przepisami, które obowiązywały jeszcze do niedawna, starosta nie miał podstaw prawnych do przywrócenia uprawnień kierującemu. Dalszym postępowaniem naszego czytelnika zajmie się sąd, do którego zostanie skierowany wniosek o ukaranie za brak uprawnień do kierowania. Mężczyźnie grozi grzywna od 1,5 tys. zł do nawet 30 tys. zł i zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Skąd taki paradoks? Na podstawie art. 102 ust. 2 Ustawy o kierujących pojazdami, zwrot prawa jazdy zatrzymanego na okres nie przekraczający 1 roku następował po ustaniu przyczyny zatrzymania oraz po wniesieniu opłaty ewidencyjnej. Zaniedbanie tego obowiązku skutkowało brakiem uprawnień do kierowania pojazdami. Przepis ten wzbudzał wątpliwość już od kilku lat, zwłaszcza, że sformułowanie "zatrzymanie prawa jazdy" zawarte w tym przepisie jest nieadekwatne do faktycznie podejmowanych czynności. Obecnie przecież starosta wydając decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy nie żąda zwrotu dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami. Jedynie odpowiednia adnotacja o tym fakcie jest umieszczana za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Dodatkowo, wynikało z niego, że po upływie określonego czasu zatrzymania uprawnień kierowca nie nabywa prawa do kierowania pojazdem, jeśli nie uiści opłaty ewidencyjnej w wysokości 0,5 zł wraz z wnioskiem o zwrot prawa jazdy. Przepisy były więc niespójne, ponieważ pomimo braku obowiązku fizycznego zwrotu dokumentu, kierowca musiał składać wniosek o jego zwrot i uiszczać opłatę ewidencyjną z tego tytułu. Trudno też nie dostrzec niewspółmierności kary grzywny (od 1.500 zł do 30.000 zł) do przewinienia, jakim jest niezłożenie wniosku o zwrot prawa jazdy i nieopłacenie opłaty ewidencyjnej w wysokości 0,5 zł. Tak wysoka kwota grzywny była niesprawiedliwa i nie ma żadnego odniesienia do wagi popełnionego uchybienia. Dlatego na wniosek grupy posłów, ministerstwo cyfryzacji przygotowało w 2023 r. ustawę, w której wyeliminowano opłaty ewidencyjne uiszczane w związku z rejestracją pojazdów czy nabywaniem uprawnień do kierowania pojazdami, a także poddaniem pojazdu wymaganym badaniom technicznym. Artykuł 102 ust. 2 został zmieniony przez art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. i od dnia 1 lipca 2023 r. przepis ten ma brzmienie:

"Zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem następuje po ustaniu przyczyny zatrzymania. Jeżeli od dnia zatrzymania prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem upłynął okres przekraczający rok, warunkiem zwrotu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem jest uzyskanie pozytywnego wyniku kontrolnego sprawdzenia kwalifikacji. Warunek nie dotyczy prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem zatrzymanych w związku z nieprzedłożeniem w wymaganym terminie odpowiedniego orzeczenia lekarskiego lub psychologicznego".

Uwaga! Ponieważ prawo nie działa wstecz, dlatego wszystkie przypadki, dotyczące zatrzymania uprawnień poniżej roku przed datą wejścia w życie nowelizacji mają nadal status obowiązujący!