Kto może nas zatrzymać? Kiedy może nastąpić zatrzymanie? I ile czasu może trwać? Na te pytania odpowiada adw. Przemysław Mieczykowski.
Reklama
Każde zatrzymanie osoby przez organy ścigania to przejaw ingerencji państwa w sferę konstytucyjnych praw człowieka, dochodzi bowiem do faktycznego, czasowego pozbawienia wolności. Zatrzymanie zawsze powinno przebiegać zgodnie z obowiązującymi procedurami prawnymi, a zatrzymujący funkcjonariusze mają obowiązek respektować prawa osoby zatrzymanej. Z kolei osoba zatrzymana musi poddać się prawnym konsekwencjom zatrzymania.
KTO MOŻE ZATRZYMAĆ?
Zatrzymanie może nastąpić przez Policję lub funkcjonariuszy innych służb mundurowych, np. Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Krajowej Administracji Skarbowej.
KIEDY MOŻE NASTĄPIĆ ZATRZYMANIE?
Zatrzymanie może nastąpić w razie uzasadnionego przypuszczenia, że dana osoba jest sprawcą przestępstwa oraz:
1) zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa, bądź
2) nie można ustalić jej tożsamości albo
3) istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.
Policja ma prawo również zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
Policja ma prawo również zatrzymać osobę stwarzającą w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego albo mienia.
Quasi zatrzymanie może nastąpić również w trybie przepisów Ustawy z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W takim przypadku osoba znajdująca się w stanie nietrzeźwości, która swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub w zakładzie pracy, znajduje się w okolicznościach zagrażających jej życiu lub zdrowiu albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób, może zostać doprowadzona do izby wytrzeźwień lub placówki, podmiotu leczniczego albo do miejsca zamieszkania lub pobytu. Osoba nietrzeźwa nie może być zatrzymana na dłużej, niż 24 godziny.
ILE CZASU MOŻE TRWAĆ ZATRZYMANIE?
Zatrzymanie osoby może trwać do czasu ustania przyczyny zatrzymania nie dłużej jednak, niż 48 godzin. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy prokurator kieruje do sądu wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania wobec zatrzymanego/podejrzanego. W takiej sytuacji czas zatrzymania osoby wydłuża się z 48 do 72 godzin. Jeżeli w tym czasie zatrzymanemu nie zostanie doręczone postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, to należy go niezwłocznie zwolnić.
NAJWAŻNIEJSZE PRAWA ZATRZYMANEGO
Zatrzymany ma w szczególności prawo do:
1) wniesienia zażalenia na czynność zatrzymania (jest na to 7 dni kalendarzowych liczonych od dnia zatrzymania, a nie od chwili zwolnienia; przykładowo jeżeli zatrzymanie nastąpiło we wtorek, a zatrzymanego zwolniono w środę, to termin na wniesienie zażalenia upływa we wtorek kolejnego tygodnia);
2) kontaktu bezpośredniego lub telefonicznego z wybranym adwokatem lub radcą prawnym (funkcjonariusz policji może jednak w wyjątkowych wypadkach zastrzec, że będzie obecny przy rozmowie);
3) otrzymania odpisu protokołu zatrzymania;
4) uzyskania informacji na temat podstawy faktycznej i prawnej zatrzymania;
5) odmowy składania jakichkolwiek oświadczeń czy wyjaśnień bez podania przyczyny albo złożenie oświadczeń w celu przedstawienia własnej wersji wydarzeń (warto tutaj jednak zadbać, żeby wszelkie oświadczenia czy wyjaśnienia zostały z dokładnością zapisane w protokole);
6) zażądania, aby o zatrzymaniu powiadomić określoną osobę np. najbliższą;
7) pomocy medycznej w razie wystąpienia dolegliwości zdrowotnych, jeżeli zatrzymany na stałe przyjmuje leki to powinien o tym niezwłocznie poinformować funkcjonariuszy;
8) korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, o ile zatrzymany nie włada wystarczająco językiem polskim,
9) uzyskania niezbędnych pouczeń niezwłocznie po zatrzymaniu.
RADA
Zawsze należy przeczytać wszelkie dokumenty (w szczególności protokół zatrzymania) przed złożeniem pod nimi podpisu. W protokole zatrzymania znajdują się zawsze istotne informacje, które będzie weryfikował sąd w przypadku wniesienia zażalenia na czynność zatrzymania.
adw. Przemysław Mieczykowski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia podyplomowe z informatyki śledczej. Specjalizuje się w prawie karnym i karnoskarbowym.
Jeśli macie pytania z zakresu prawa, przesyłajcie je na nasz adres: redakcja@php74.wpopieka.pl. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.
