Prawnik radzi: Czy więzienie zwalnia od obowiązku płacenia alimentów?

Marcin, lat 38: Mam zasądzone alimenty na dwoje dzieci po 500 zł, czyli łącznie 1000 zł. Niestety, mam do odbycia karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat. Czy to uprawnia mnie do uchylenia obowiązku alimentacyjnego lub do zmniejszenia alimentów? - Szanowny Panie, zgodnie z art. 136 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych. Podobne sytuacje do Pana były już przedmiotem rozważań Sądów powszechnych. Analizując orzecznictwo już na wstępie mogę wskazać, iż sam fakt odbywania kary pozbawienia wolności nie jest argumentem, który doprowadzi do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, czy też do obniżenia wysokości alimentów. Warto przywołać orzeczenie Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 29 czerwca 2020 roku wydanego w sprawie I Ca 175/20. Sąd w powołanym orzeczeniu stwierdził, że sankcja art. 136 k.r.o. skierowana jest przeciwko osobom zobowiązanym do alimentacji, które z własnej woli, bez ważnych powodów, pomniejszają swoje możliwości zarobkowe (majątkowe) ze skutkiem utrudnienia lub uniemożliwienia realizacji obowiązku alimentacyjnego. Nie chodzi tu przy tym jedynie o złą wolę zobowiązanego, o świadome szkodzenie interesowi rodziny, lecz ogólnie o podstawę nieliczenia się z potrzebami członków rodziny uprawnionych do otrzymania środków utrzymania. Podobne stanowisko zajął Sąd Rejonowy w Łowiczu w sprawie prowadzonej za sygnaturą akt III RC 102/20. W tejże sprawie, powód wniósł o obniżenie obowiązku alimentacyjnego na rzecz swojego syna z kwoty 700 zł do 300 zł miesięcznie, argumentując, że przebywa w zakładzie karnym, gdzie odbywa karę pozbawienia wolności i nie osiąga żadnych dochodów. Sąd uznał jednak, że odbywanie kary pozbawienia wolności, będące konsekwencją popełnienia przestępstwa, jest równoznaczne z dobrowolnym działaniem zmniejszającym możliwości zarobkowe. Sąd oddalił powództwo, podkreślając, że obowiązek alimentacyjny nie może być uchylony z powodu dobrowolnego uszczuplenia zdolności zarobkowych przez zobowiązanego. Z powyższych orzeczeń wynika, że odbywanie kary pozbawienia wolności nie stanowi automatycznej podstawy do uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Sąd może uznać, że kara pozbawienia wolności, będąca konsekwencją popełnienia przestępstwa, jest równoznaczna z dobrowolnym działaniem, które uszczupla zdolności zarobkowe zobowiązanego. Tym samym, nie jest to uzasadniony powód do zmniejszenia lub uchylenia alimentów. Niemniej jednak, jeśli Pana sytuacja finansowa uległa istotnej zmianie, a zmiana ta nie wynika jedynie z faktu odbywania kary pozbawienia wolności, to warto złożyć wniosek o obniżenie alimentów. Konieczne jest jednak przedstawienie dowodów na to, że Pana możliwości zarobkowe uległy trwałemu i znacznemu zmniejszeniu nie z Pana winy. Zalecam skonsultować się z prawnikiem, aby dokładnie ocenić swoją sytuację i rozważyć podjęcie ewentualnych kroków prawnych. Magdalena Podleśna - adwokat wpisana na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Płocku w 2018 roku. Jej obszarem zainteresowania i praktyki zawodowej jest prawo rodzinne. Z tego też względu w 2021 roku ukończyła podyplomowe studia z zakresu Prawa Rodzinnego z elementami psychologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz zdobyła uprawnienia do prowadzenia mediacji, w tym mediacji z zakresu prawa rodzinnego. Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: redakcja@petronews.pl. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.