13 grudnia br. obchodzimy 37. rocznicę stanu wojennego w Polsce. Co oznaczało jego wprowadzenie dla obywateli?
W niedzielę, 13 grudnia 1981 roku, uchwałą Rady Państwa wprowadzono w PRL stan wojenny – zawieszono zajęcia w szkołach, ograniczono możliwość poruszania się po ulicach, zablokowano komunikację telefoniczną. Zdelegalizowano także związki zawodowe oraz inne zrzeszenia, a wielu ich przywódców czy działaczy aresztowano i zamknięto w więzieniach.
Do więzień trafili również uczestnicy wielu protestów, które nasiliły się w tamtym czasie. Między innymi aresztowani zostali pracownicy Mazowieckich Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych w Płocku, którzy prowadzili strajk okupacyjny. W sumie, przez cały okres stanu wojennego aresztowano około 10 tys. osób.
Stan wojenny spowodował również ofiary śmiertelne – w wyniku tłumienia protestów z pomocą wojska i innych oddziałów zginęło 40 osób, w tym 9 górników podczas tłumienia strajku w kopalni „Wujek” w Katowicach.
Tak wspomina wprowadzenie stanu wojennego jeden z płocczan, Zenon Dylewski.
– 13 grudnia 1981 r. pracowałem na kolejnej nocnej zmianie na Clausie. Na sterowni, oglądaliśmy ukradkiem TV na ekranie monitora przemysłowego, jakiś film o rewolucjoniście z XIX wieku, skazanym i przewożonym łodzią do więzienia na wyspie.
– Nagle program zniknął, pokazały się tylko linie i szumy monitora, pewnie jakaś awaria… Rano po pracy, dojechaliśmy autobusem, jak zawsze do Bramy Nr 2. Zmieniająca nas zmiana nie mówiła nic. A tu szok, na przejściach stało wojsko z karabinami i dokładnie sprawdzano nas. Co się dzieje? W domu w TV, też szum, telefony głuche.
– Dopiero pokazane komunikaty z oświadczeniem gen. Jaruzelskiego, spikerzy w mundurach, to stan wojenny. (…) Telefony głuche, a przecież trzeba jechać do pracy na kolejną nocną zmianę.
– W nocy zabrano nam przepustki i natychmiast wydano drugie. Podpisaliśmy oświadczenie, że pracujemy w zakładzie zmilitaryzowanym i za odmowę polecenia przełożonego grozi kara więzienia lub kara śmierci – wspomina Zenon Dylewski.
Zachęcamy do podzielenia się w komentarzach waszymi wspomnieniami związanymi ze stanem wojennym.
