Co dzieje się ze zdrowiem Polaków? Częściej i dłużej korzystamy z L4

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował raport dotyczący absencji chorobowej Polaków w 2024 roku. Dane wskazują na znaczący wzrost zarówno liczby zwolnień lekarskich, jak i dni nieobecności w pracy w porównaniu z rokiem poprzednim.

Rosnąca absencja chorobowa

Według najnowszych danych ZUS, w 2024 roku Polacy korzystali częściej i dłużej ze zwolnień lekarskich, niż w roku poprzednim. Lekarze wystawili łącznie 27,4 mln zaświadczeń o niezdolności do pracy, co przekłada się na imponującą liczbę 290 mln dni absencji. W porównaniu do 2023 roku oznacza to wzrost o 400 tys. wystawionych L4 oraz o 2,8 mln dni nieobecności w pracy.

- Absencja chorobowa to zjawisko dynamiczne, które zmienia się w zależności od pory roku oraz uwarunkowań środowiskowych. W okresie jesienno-zimowym liczba zwolnień lekarskich zazwyczaj rośnie. W ubiegłym roku najwięcej zaświadczeń dotyczących absencji chorobowej wystawiono w styczniu i październiku – informuje Wojciech Ściwiarski, rzecznik prasowy ZUS w województwie mazowieckim.

Jak wynika z analizy Rejestru Zaświadczeń Lekarskich, w 2024 roku przynajmniej raz na zwolnieniu lekarskim przebywało 7,7 mln osób, z czego zdecydowana większość – 7,1 mln – to osoby ubezpieczone w ZUS.

Struktura absencji chorobowej

Z opublikowanych danych wynika, że zdecydowana większość zwolnień dotyczyła chorób własnych. W tej kategorii lekarze wystawili 24 mln zaświadczeń, które obejmowały łącznie 276,2 mln dni niezdolności do pracy. W grupie ubezpieczonych w ZUS było to 22,2 mln zwolnień lekarskich, przekładających się na 240 mln dni nieobecności w pracy.

Statystyczny ubezpieczony w ZUS w 2024 roku spędził na zwolnieniu lekarskim średnio 34 dni, przy czym przeciętna długość pojedynczego L4 wynosiła 11 dni. Warto zauważyć, że lekarze częściej, niż w roku poprzednim wystawiali krótkoterminowe zwolnienia – do 5 dni wystawiono 9,5 mln zaświadczeń z tytułu choroby własnej, w tym aż 1,7 mln jednodniowych.

Na co i jak długo chorujemy

Najczęstsze przyczyny nieobecności w pracy z powodu chorób własnych wśród ubezpieczonych w ZUS pozostają od lat niezmienne. Na czele listy znajdują się:

- choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej (41,8 mln dni absencji)
- choroby układu oddechowego (33 mln dni)
- urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych (32,5 mln dni)
- ciąża, poród i połóg (31,8 mln dni)
- zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (30,3 mln dni)

Jednostki chorobowe związane z COVID-19 wygenerowały 1,7 mln dni nieobecności w pracy.

Niepokojące trendy zdrowotne

Analiza danych o absencji chorobowej pozwala na obserwację zmian w stanie zdrowia populacji. Jednym z najbardziej niepokojących trendów jest rosnąca liczba zwolnień związanych z zaburzeniami psychicznymi oraz zaburzeniami zachowania. W 2024 roku ubezpieczeni w ZUS otrzymali ponad 1,6 mln zaświadczeń lekarskich w tej kategorii, co stanowiło ponad 7 proc. wszystkich zwolnień. Co ciekawe, zdecydowanie częściej takie zwolnienia dostawały kobiety (61,8 proc.). Wśród najczęstszych przyczyn wymieniane są reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, epizody depresyjne oraz inne zaburzenia lękowe.

Drugim alarmującym trendem jest drastyczny wzrost zachorowań na krztusiec. Zarówno liczba zaświadczeń lekarskich, jak i liczba dni absencji chorobowej z powodu tej choroby zwiększyła się ponad 30-krotnie w porównaniu z rokiem poprzednim. W 2023 roku wystawiono 200 zwolnień z powodu krztuśca, natomiast w 2024 roku liczba ta wzrosła do 5,6 tys. Analogicznie liczba dni absencji zwiększyła się z 1,2 tys. do 43,1 tys.

Koszty społeczne i ekonomiczne

Rosnąca absencja chorobowa ma znaczące konsekwencje ekonomiczne. W 2024 roku wydatki związane z wypłatą świadczeń za czas niezdolności do pracy przekroczyły 31 mld zł. Większość tej kwoty – 59 proc. – pokrył Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, natomiast pozostałą część ponieśli pracodawcy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.