Zoobacz w Płocku: Zebra Hartmanna

O tym, że zebra to ssak z rodziny koniowatych, wiedzą już dzieci. Mało kto jednak wie, że można wyróżnić aż trzy gatunki zebry z licznymi podgatunkami, a klasyfikacja systematyczna tej grupy zwierząt nadal jest dyskutowana. W płockim ogrodzie zoologicznym hodowana jest zebra Hartmanna, czyli podgatunek zebry górskiej (Equus zebra).

Ciekawostka Na początku swojej ewolucji koniowate na każdej kończynie posiadały 3 lub 4 palce. Współczesne koniowate (konie, dzikie osły, zebry) chodzą, opierając się tylko na trzecim mocnym palcu (palce 2 i 4 w trakcie ewolucji uległy poważnej redukcji). Taka budowa kończyny zapewnia zebrom możliwość szybkiego biegania i ucieczki przed drapieżnikami - zebry mogą osiągać prędkość ok. 70 km/h.

Kopyta zebry górskiej mają jeszcze jedną cechę. Są twarde, o ostrych krawędziach, dzięki czemu mogą łatwiej wspinać się na stromym, nierównym terenie.

Wspólną cechą wszystkich zebr jest obecność - uwaga - białych pasów na czarnej sierści (a nie odwrotnie), choć kilka podgatunków ma typowy dla siebie układ paskowania. To właśnie rysunek pasków ma bardzo duże znaczenie w rozpoznawaniu poszczególnych gatunków tych ssaków, a w hodowli dodatkowo jest przydatny w rozpoznawaniu poszczególnych osobników, gdyż każdy z nich ma charakterystyczny tylko dla siebie wzór, tak jak odcisk linii papilarnych u człowieka.

Ciekawostka W płockim zoo, podobnie jak we wszystkich ogrodach zoologicznych, każdy osobnik zebry posiada własny paszport, w którym umieszczona jest fotografia z charakterystycznym dla niego paskowaniem.

Paskowanie w środowisku naturalnym stanowi też funkcję ochronną. Z dużego dystansu paski pozwalają stadu wtopić się w krajobraz sawanny. Kiedy zebry są w stadzie, wydaje się, że ich pasy zlewają się ze sobą, zamazując kształty poszczególnych osobników i w ten sposób drapieżnikom trudno wybrać ze stada konkretną ofiarę.

W naturze zebry zasiedlają wiele różnych typów środowisk - od leśnych polan po sawanny, suche stepy, wreszcie tereny górzyste. Zebra Hartmanna występuje na górzystych terenach Namibii, Angoli i RPA. Występuje na terenach suchych na wysokości do 2000 m n.p.m. (na terenach gdzie woda powierzchniowa jest trudno osiągalna). Ich pokarmem są przede wszystkim trawy i zioła, jednak w warunkach ekstremalnych zjadają też liście drzew, ich korę, a nawet korzonki. Większość podgatunków zebr musi pić codziennie, natomiast zebra Hartmanna, w warunkach wyjątkowych może dzień lub dwa obejść się bez picia.

Według IUCN jest gatunkiem zagrożonym wygięciem, ma status VU. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata siedlisk związana z rozwojem rolnictwa, mała ilość opadów na terenach występowania, kłusownictwo, konflikty zbrojne.

Zebry to zwierzęta towarzyskie. Stado składa się z sióstr, matek i córek. Na czele stada stoi jeden ogier, który broni dostępu do samic innym samcom. Klacz o najwyższej pozycji w grupie przewodzi w niej, podczas gdy ogier zabezpiecza tyły i boki stada.

Zebra Hartmanna osiąga w kłębie wysokość od 120-150 cm, natomiast jej waga waha się w przedziale od 240 kg do 370 kg. Ciąża, podobnie jak u pozostałych gatunków zebr, trwa około 1 roku i zwykle rodzi się jedno młode. Źrebięta rodzą się zwykle w lecie. W ciągu godziny po narodzinach stoją na nogach i podejmują próby biegania. Młode do prawidłowego rozwoju potrzebują mleka matki, ssąc je nawet do trzynastego miesiąca życia. Zobaczcie, jak żywiołowo zachowywała się zebra, która urodziła się w kwietniu 2014 roku w płockim zoo.

W płockim zoo hodowla zebr Hartmanna rozpoczęła się w 1993 roku. Obecnie stado hodowlane składa się z dwóch klaczy (w wieku 8 i 9 lat) i 15-letniego ogiera. W kwietniu 2014 roku od obu klaczy uzyskaliśmy przychówki płci żeńskiej, które w 2015 roku, zgodnie z decyzją koordynatora gatunku (gatunek objęty programem EEP), zostały przekazane do hiszpańskiego ogrodu zoologicznego (Reserva Zoologica Del Desierto De Tabernas).