Prawnik radzi: Podział majątku a zniszczenie wspólnego mienia

Rozwód często nie przebiega łagodnie, zwłaszcza jeśli w grę wchodzi podział majątku. W naszym cyklu „Prawnik radzi” adwokat Maciej Szczygielski udowadnia, że zniszczony przez małżonka składnik majątku wspólnego może zostać rozliczony w sprawie o podział majątku. 

Od byłego małżonka można dochodzić rozliczenia zniszczonego w czasie trwania związku małżeńskiego składnika majątku – taki płynie wniosek z orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2024 r., sygn. akt: II CSKP 2085/22.

Podstawę rozliczeń pomiędzy małżonkami stanowi art. 45 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: kro), zgodnie z którym każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Jednak art. 45 § 1 kro nie wyczerpuje ewentualnych rozliczeń między małżonkami, dotyczących czasu, gdy pozostawali oni we wspólności majątkowej. Każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia i roztrwonienia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego. Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i podstawę znajduje w art. 415 kodeksu cywilnego, może obejmować nie tylko powstałą stratę, ale i utracone korzyści, które weszłyby do majątku wspólnego. Rozliczenie tych kwot przeprowadza się przez doliczenie ich do majątku wspólnego, które małżonek zobowiązany jest zwrócić, a następnie zalicza na udział małżonka zobowiązanego do zwrotu.

W powołanej wyżej sprawie (II CSKP 2085/22), w czasie trwania związku małżeńskiego, mąż pod wpływem alkoholu prowadził jacht żaglowy, który to jacht w wyniku wypadku zatonął. Wobec męża prowadzone było postępowanie karne, w wyniku którego zapadł wyrok skazujący.

Żona w toku sprawy o podział majątku domagała się rozliczenia wartości utraconego jachtu, Sąd Rejonowy oraz Sąd Okręgowy oddaliły roszczenie. Złożona w sprawie skarga kasacyjna od orzeczenia Sądu Okręgowego została rozpoznana przez Sąd Najwyższy, który nie miał wątpliwości, iż działanie męża było zawinione, a skutkiem tego działania jest szkoda - zniszczenia jachtu, który przedstawiał wartość, i który był składnikiem majątku wspólnego. Zaistniał również związek przyczynowy pomiędzy zawinionym działaniem męża a zniszczeniem jachtu.

W omawianej sytuacji, Sąd Najwyższych uchylił zaskarżone postanowienie m.in. w części oddalającej roszczenie żony o rozliczenie wartości jachtu i w tym zakresie przekazał sprawę do Sądu Okręgowego do ponownego rozpoznania.

- postanowienie Sądu Najwyższego, Sygn. akt: V CKN 25/00 z 17 kwietnia 2000 r.

- postanowienie Sądu Najwyższego, Sygn. akt: II CSKP 2085/22 z 27 czerwca 2024 r.

Adw. Maciej Szczygielski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Ukończył „International Legal Skills Program”, przygotowany i organizowany w porozumieniu z Center for International Legal Studies w Salzburgu, a także studia podyplomowe z zakresu zarządzania nieruchomościami. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz rodzinnym. Od lat doradza i prowadzi sprawy klientów kancelarii w skomplikowanych sprawach cywilnych.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: [email protected]. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.