Prawnik radzi: Jak ustalić opiekę naprzemienną?

Na łamach PetroNews kontynuujemy cykl porad prawnych. Adwokat Magdalena Podleśna odpowiada na pytanie, dotyczące określenia przez sąd opieki naprzemiennej nad dzieckiem.

Marcin 38 lat: Pani Mecenas, mam 4-letnią córkę. Jestem w trakcie rozwodu. Chciałbym starać się o opiekę naprzemienną. Jakie czynniki są brane pod uwagę, bym mógł opiekować się dzieckiem na równi z mamą mojej córki? Obecnie pomiędzy nami jest spór co do samych warunków rozwodu.

Szanowny Panie, odpowiadając na Pana pytania na samym wstępie wskażę, że piecza naprzemienna to model opieki nad dzieckiem, w którym rozwodzący się rodzice dzielą się odpowiedzialnością za wychowanie dziecka, naprzemiennie sprawując nad nim opiekę. Aby jednak Sąd orzekający rozwód mógł przyjąć to rozwiązanie, konieczne jest spełnienie szeregu warunków, które mają na celu zapewnienie dziecku stabilnego i harmonijnego rozwoju. Przede wszystkim, piecza naprzemienna musi być dopasowana do indywidualnych potrzeb dziecka, uwzględniając jego fazę rozwojową oraz możliwości rodziców do ich zaspokojenia. Ważne jest również, aby rodzice wykazywali odpowiednie kompetencje wychowawcze, które pozwolą na samodzielne zapewnienie dziecku optymalnych warunków życia. W tym kontekście kluczowe jest uwzględnienie wszelkich danych, dotyczących ewentualnych zaniedbań czy nadużyć wobec dziecka oraz gotowości rodziców do korygowania błędów wychowawczych.

Kolejnym istotnym warunkiem jest zagwarantowanie przez rodziców spójnego i jednolitego systemu wychowawczego, który obejmuje uporządkowany zbiór praw i obowiązków dziecka. Równie ważne jest, aby rodzice wykazywali postawy, świadczące o przewidywalności działań i umiejętności sprawnego planowania, co pozwala na zachowanie stabilności, jednolitości i ciągłości wychowawczej. Elastyczność w podejściu do wychowania oraz gotowość każdego z rodziców do przejścia z roli partnerskiej na rodzicielską stanowią dodatkowe czynniki, warunkujące skuteczność pieczy naprzemiennej. W tym modelu opieki kluczowa jest także koncentracja rodziców na potrzebach dziecka, a nie na zaspokajaniu własnych ambicji czy interesów.

W kontekście praktycznym, piecza naprzemienna wymaga, aby dziecko miało możliwość uczęszczania do jednej placówki edukacyjnej oraz utrzymania stałego środowiska rówieśniczego. W związku z tym, istotne jest, aby odległość zamieszkania rodziców nie była zbyt duża. Model ten wymaga od rodziców nie tylko zdolności adaptacyjnych, ale także wzajemnego zaufania i chęci współpracy. Konieczne jest zapewnienie przepływu informacji między rodzicami oraz dbanie o spójność środowisk wychowawczych, tak aby dziecko czuło się członkiem dwóch domów, w których jego potrzeby są respektowane. Te wszystkie okoliczności Sąd będzie brał pod uwagę rozpatrując Pana żądanie.

Zwracam uwagę, że ze względu na fakt, że piecza naprzemienna niesie ze sobą również pewne ryzyka, Sąd będzie wnikliwie badał Pana motywację, aby sprawować opiekę naprzemienną. Doświadczenie zawodowe wskazuje, że czasem motywacja rodziców do przyjęcia tego modelu może być niewłaściwa, np. z chęci uniknięcia pełnej odpowiedzialności, rekompensaty za rozstanie z partnerem, czy też sprzeciwu wobec płacenia alimentów. Dla dziecka zaś piecza naprzemienna może wiązać się z naruszeniem poczucia stałości, koniecznością ciągłego adaptowania się do nowych warunków, a także z ryzykiem powierzchowności relacji interpersonalnych oraz wewnętrznego napięcia, wynikającego z konfliktu lojalności wobec rywalizujących rodziców. Dla Sądu kluczowe jest dobro dziecka i nim właśnie będzie kierował się Sąd.

Podsumowując, decyzja o ustanowieniu pieczy naprzemiennej musi być podjęta z uwzględnieniem zarówno zalet, jak i potencjalnych zagrożeń tego modelu. Kluczowym warunkiem jej powodzenia jest współpraca i zaufanie między rodzicami w kwestiach wychowania dziecka oraz ich zdolność do wspólnego ponoszenia odpowiedzialności za jego dobrostan. W przypadkach, gdzie istnieją poważne wątpliwości co do spełnienia tych warunków, Sąd może nie uwzględnić Pana wniosku, mając właśnie na uwadze przede wszystkim dobro dziecka.

Magdalena Podleśna – adwokat wpisana na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Płocku w 2018 roku. Jej obszarem zainteresowania i praktyki zawodowej jest prawo rodzinne. Z tego też względu w 2021 roku ukończyła podyplomowe studia z zakresu Prawa Rodzinnego z elementami psychologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz zdobyła uprawnienia do prowadzenia mediacji, w tym mediacji z zakresu prawa rodzinnego.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: [email protected]. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.