Ile w Płocku mamy pomników przyrody? Czy przybędzie nowych?

Drzewa w mieście są na wagę złota, nic więc dziwnego, że wycięcie każdego z nich powoduje duże zainteresowanie mieszkańców. Aby ochronić te najcenniejsze, można zgłosić drzewa jako pomniki przyrody. Nasza czytelniczka spytała, ile drzew zostało zgłoszonych przez mieszkańców oraz ile drzew zostało wytypowanych przez urzędników do wpisania na listę pomników przyrody w bieżącym roku, ile obecnie drzew w Płocku ma status pomników przyrody oraz w stosunku do ilu drzew prowadzona jest obecnie procedura wpisania na listę. Poprosiła także o podanie lokalizacji tych drzew. Niestety, nie mamy dobrych informacji.

- Zarówno w 2021, jak i w bieżącym roku w UMP nie odnotowaliśmy złożenia przez mieszkańców konkretnych wniosków wg procedury opisanej w załączniku - przyznaje Małgorzata Palusińska z Referatu Informacji Miejskiej płockiego urzędu miasta. - W aplikacji LocalSpot pojawiło się kilka mało precyzyjnych zgłoszeń (np. "Czy drzewo rosnące... spełnia wymiary drzewa pomnikowego"), które nie wyczerpywały znamion wniosku. Wspomniane zgłoszenia nie zawierały szkiców konkretnej lokalizacji drzewa, jego zdjęcia, ani nazwy gatunku. Aplikacja LocalSpot nie służy do składania wniosków w powyższym zakresie. Niemniej jednak, pracownicy Urzędu Miasta Płocka starają się na bieżąco odnosić do treści zgłaszanych przez mieszkańców, zachęcając ich do złożenia stosownego wniosku - wyjaśnia.

Jak dodaje, w 2022 roku jeden z płockich radnych wniósł o objęcie ochroną pomnikową dwóch drzew: dębów przy ulicy Raczkowizna. Ewentualna decyzja o objęciu ich ochroną pomnikową musi być poprzedzona opracowaniem stosownej ekspertyzy. Lista płockich pomników przyrody dostępna jest na stronie plock.eu, w zakładce Czysty Płock. Znajduje się na niej obecnie 35 pomników przyrody, z czego dwa to zespół drzew (dwóch i trzech), a jeden to blok skalny zlepieniec czwartorzędowy- znajduje się na pograniczu plaży wiślanej i skarpy w odległości ok. 800 m od Tumu, zasypany i ukryty w ziemi przy wzmacnianiu skarpy wiślanej na początku lat 80. http://petronews.pl/czytelniczka-te-drzewa-to-nasze-zielone-skarby-dlaczego-nie-sa-pomnikami-przyrody/ Jakie drzewo może zostać pomnikiem przyrody? Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody, pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie. Ustawa określa także, iż ustanowienie pomnika przyrody następuje w drodze uchwały rady gminy, która określa nazwę danego obiektu lub obszaru, jego położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 45 ust. 1 ww. ustawy.

- Obecne przepisy prawa nie regulują ani kwestii czasu, w jakim rada gminy powinna ustanowić pomnik przyrody, ani kwestii wzoru wniosku o ustanowienie pomnika przyrody, jaki należy złożyć do właściwej miejscowo rady gminy. Z praktyki wynika jednak, iż wnioski o ustanowienie pomników przyrody z reguły składane są do wójtów, burmistrzów i prezydentów - wyjaśnia Wydział Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Płocka.

W BIP Urzędu Miasta Płocka znajduje się opis procedury pn.: "Ustanowienie pomnika przyrody" wraz z opracowanym wzorem wniosku.

- Podstawową sprawą przy składaniu wniosku jest określenie gatunku interesującego nas drzewa oraz obwód jego pnia na wysokości 130 cm od ziemi. Na rynku jest dostępny szeroki wachlarz przewodników do oznaczania drzew i można z nich skorzystać. Pomiar obwodu drzewa dokonuje się na wysokości tak zwanej pierśnicy, czyli 130 cm od ziemi, jeśli drzewo na tej wysokości posiada kilka pni to mierzymy wszystkie i sumujemy - tłumaczy Wydział Kształtowania Środowiska.

Jeśli nie dysponujemy wszystkimi danymi, to można niektóre pominąć, natomiast absolutnie niezbędny jest gatunek, wymiar i lokalizacja. W przypadku większej liczby drzew, np. alei, do wniosku należy dołączyć spis pomiarów wszystkich drzew (oddzielnie dla prawej i lewej strony alei). Numer ewidencyjny działki podaje Urząd Miasta Płocka i dołącza wycinek z mapy ewidencyjnej z dokładnym oznaczeniem miejsca położenia pomnika. Do wniosku należy dołączyć:

• Dokładny szkic, umożliwiający odnalezienie pomnika w terenie, pożądana jest także dokumentacja fotograficzna.
• Wniosek powinien zawierać jak najdokładniejszą lokalizację obiektu, na której rośnie drzewo; w lesie należy podać obwód i podobwód leśny, można też zamieścić mapkę sytuacyjną z zaznaczonym drzewem.
• Dobrze, gdy wniosek zawiera również dokumentację fotograficzną obiektu. Procedura kwalifikacyjna pomnika to czas około 6 miesięcy.

- Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż rady gmin samodzielnie nie rozstrzygają o kwestiach ustanawiania pomników przyrody na swoim terenie - podkreślają w urzędzie miasta.

Niemniej jednak, 17 grudnia 2017 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody, które ułatwiło organom samorządu terytorialnego te kwestie, gdyż określiło jednolite zasady, jakimi należy kierować się w tym zakresie. Zgodnie z ww. rozporządzeniem, drzewo będące "kandydatem" na pomnik przyrody musi:

• Posiadać obwód pnia określony w załączniku do rozporządzenia mierzony na wysokości 130 cm lub wyróżniać się wśród innych drzew w skali kraju, województwa lub gminy, ze względu na obwód pnia, wysokość, szerokość korony, wiek, występowanie w skupiskach, w tym w alejach lub szpalerach, pokrój lub inne cechy morfologiczne, a także inne wyjątkowe walory przyrodnicze, naukowe, kulturowe, historyczne lub krajobrazowe.
• Minimalny obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew, będący jednym z kryteriów uznawania drzewa za pomnik przyrody, zgodnie z załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody (Dz.U. z 2017r., poz 2300) obrazuje poniższa tabela:

źródło: Wydział Kształtowania Środowiska UMP

- Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż projekty uchwał rad gmin w sprawie ustanawiania pomników przyrody wymagają uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, który jest organem wyspecjalizowanym w dziedzinie ochrony przyrody. W przypadku wątpliwości rady gminy np. co do stanu zdrowotnego drzew czy ogólnej kondycji przyrodniczej, właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska może, a nawet powinien odnieść się merytorycznie do określonej propozycji po otrzymaniu projektu uchwały rady gminy. Niemniej jednak, z reguły uzgodnienia odbywa się tzw. milczącą zgodą - informuje Wydział Kształtowania Środowiska UMP.

Podkreśla także, iż zarówno przepisy ustawy, jak również cytowanego rozporządzenia nie nakładają obowiązku sporządzania ekspertyz. Koszt takiej ekspertyzy dla pojedynczego drzewa, niekoniecznie pomnikowego, kształtuje się na poziomie od 2,5 do 6 tys. zł. Koszt ten może być poniesiony jedynie w przypadku, gdy potencjalny pomnik przyrody rośnie na terenie gminnym.

- Niemniej jednak, wizualna ocena drzewa, polegająca na inspekcji wizualnej drzewa, obserwacji i ocenie jego cech oraz symptomów świadczących o możliwych chorobach, niedoborach, osłabieniach strukturalnych czy też obecności patogenów, może okazać się niewystarczająca - zaznaczają urzędnicy.

Odrębną sprawą jest uzyskanie zgody właściciela, gdyż zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, brak zgody właściciela nie powinien mieć wpływu na decyzje rady gminy. Uzyskanie zgody właściciela działki nie jest więc warunkiem koniecznym, lecz pożądanym. Warto jednak uzyskać taką zgodę, chociażby z uwagi na potrzebę otrzymania zgody właściciela na wstęp na działkę, na której rośnie drzewo w celu dokonywania czynności pielęgnacyjnych i uniknięcia ewentualnych roszczeń odszkodowawczych z jego strony. Określenie jednolitych kryteriów, jakimi należy się kierować przy uznawaniu tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody w formule rozporządzenia, spowodowało ustanowienie w mieście Płocku kolejnych 12 pomników przyrody.

- Zintensyfikowane działania w tym zakresie podjęto w roku 2018, zarówno z inicjatywy własnej, jak i w odpowiedzi na formalne wnioski złożone np. przez Partię Zieloni. Do roku 2019 w mieście Płocku istniało 9 pomników przyrody. Uchwałą Nr 517/XXX/2021 Rady Miasta Płocka z dnia 29 kwietnia 2021 r. ustanowiono kolejnych 13 pomników, z czego dwa to grupy 2 i 3 drzew - wyjaśniają w urzędzie miasta.

W tym roku, na zlecenie Wydziału Kształtowania Środowiska, została opracowana analiza ekspercka w stosunku do dotychczasowych pomników przyrody, wykonana przez prof. dr. hab. Marka Siewniaka. W czerwcu br. Rada Miasta Płocka uzgodniła zakres prac pielęgnacyjnych na 36 drzewach, będących pomnikami przyrody. Niezbędne do przeprowadzenia prace w obrębie tych drzew "będą wykonywane sukcesywnie, w miarę potrzeb i posiadanych środków finansowych", najpóźniej do 31 grudnia 2028 r. Wstępnie szacowany koszt zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie ww. drzew to kwota około 150 tys. zł. Wg wytycznych prof. M. Siewnika, w bieżącym roku wykonane będą prace w obrębie dębu Broniewskiego. http://petronews.pl/czytelnik-co-z-nowymi-pomnikami-przyrody-ratusz-trwa-procedura/