O ochronie środowiska słyszy się wiele, więc nikogo nie zdziwi fakt, że niektóre gatunki grzybów również są objęte ochroną. Co za tym idzie, świadome lub nawet nieświadome destrukcyjne działania wobec tych niewielkich organizmów beztkankowych, mogą nas bardzo słono kosztować. I powiedzmy sobie szczerze - nikomu nie marzy się płacenie tak wysokich mandatów, szczególnie, że w obecnych czasach mamy dużo więcej innych wydatków. Co więc zrobić, żeby uniknąć kary? Sprawdźcie, które z napotkanych na leśnej ścieżce grzybów podlegają ochronie! Do listy grzybów objętych ścisłą ochroną należą m.in.:

• Borowik żółtobrązowy (Masłoborowik żółtobrązowy, Butyriboletus appendiculatus) Jego kapelusz ma płaskołukowaty kształt w ciemnych odcieniach różu. Można spotkać również okazy z pękniętą skórką, przez którą prześwituje żółty miąższ. Hymenfor grzyba występuje w postaci rurek. Trzon jest walcowaty i posiada chromowożółtą barwę, natomiast u dołu występują winnoczerwone plamki.

• Gwiazdosz Jak sama nazwa wskazuje, jego wygląd może kojarzyć się z gwiazdą, gdyż okrywa zewnętrzna formuje się w cztery (lub więcej) płatki, natomiast okrywa wewnętrzna przypomina, osadzoną w środku "gwiazdy", kulę z małym stożkiem na szczycie. Gwiazdosz ma zazwyczaj jasnobrązową lub ciemnobrązową barwę, ale zdarza się, że przybiera odcień czerwieni.

• Boczniak mikołajkowy Jego trzon jest gruby, mięsisty i posiada białą barwę, z upływem czasu robi się szaro-żółty. Jego hymenfor przybiera formę blaszek, rosnących w dużych odstępach od siebie. Kapelusz natomiast jest niewielki i ma brązowy kolor.

• Maślak trydencki Dojrzałe maślaki posiadają wypukłe kapelusze o stożkowatym garbie oraz wyprostowanych brzegach. Zazwyczaj w kolorze bladożółtym lub ciemnopomarańczowym, promieniście paskowanym. Skórę mają lepką i śluzowatą. Hymenfor przybiera postać długich, pomarańczowoczerwonych rurek. Trzon maślaków jest zazwyczaj cylindryczny i wygięty, w barwach żółtych lub pomarańczowoczerwonych.

A oto (skrócona) lista grzybów objętych częściową ochroną:

• Borowikowiec tęgoskórowy (in. podgrzybek tęgoskórowy) Jego kapelusz bywa poduchowaty, ale później staje się spłaszczony. Może mieć kolor brudnożółty, zielonoorchowy, jak również oliwkowobrązowy, Bywa, że jego powierzchnia pęka. Hymenfor w postaci rurek zdarza się być przyrośnięty, zbiegający lub kanciasty. Natomiast trzon jest pełny, zwężający się w dole i często bardzo mocno wygięty. Przybiera zwykle żółty kolor lub jego ciemniejsze odcienie.

• Gąska pomarańczowa Kapelusz tego grzyba posiada średnicę od 5 cm do 10 cm. Najczęściej występuje w kolorze pomarańczowo-czerwonym lub pomarańczowo-brązowym. Jego skóra jest lepka i mazista. Hymenfor występuje w formie białych, gęsto rozłożonych blaszek, jeśli to starszy okaz, mogą pojawić się czerwone cętki. Trzon posiada ten sam kolor, co kapelusz, jednak szczyt przybiera białą barwę z zygzakowatym wzorem.

• Maślak błotny Jego kapelusz przybiera poduchowatą formę z tępym garbem. Powierzchnię może mieć gładką lub pomarszczoną, w różnych odcieniach złotego. W wilgotnych warunkach kapelusz bywa śliski. Hymenfor jest rurkowaty, oliwkowożółty z kanciastymi porami. Trzon może być cylindryczny bądź maczugowaty, jednak zawsze pełny z pierścieniem u góry. Występuje w kolorze cytrynowożółtym i żółtobrązowym.

• Maślak syberyjski Kapelusz tego maślaka w ostatecznej formie przybiera płaski kształt z tępym garbem. Powierzchnię ma śliską, brązowożółtą z plamkami. Z brzegów zwisają resztki osłonki. Hymenfor ma formę ochrowobrązowych rurek. Trzon natomiast jest walcowaty, u góry słomkowożółty, u dołu różowawy. Starsze okazy zmieniają kolor na winnoczerwony, pod wpływem białych ziarenek. Bywa, że na trzonie znajduje się pierścień, który jednak często znikają.

Czego zabrania rozporządzenie, mające na celu ochronić grzyby? Jeśli chodzi o gatunki objęte ochroną ścisłą, treść rozporządzenia zakazuje:

• umyślnego niszczenia;
• umyślnego zrywania lub uszkadzania;
• niszczenia ich siedlisk;
• pozyskiwania lub zbioru;
• przetrzymywania lub posiadania okazów gatunków;
• zbywania, oferowania do sprzedaży, wymiany lub darowizny okazów gatunków;
• wwożenia z zagranicy lub wywożenia poza granicę państwa okazów gatunków;
• umyślnego przemieszczania w środowisku przyrodniczym;
• umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego.

W dość analogiczny sposób przedstawiają się zakazy dotyczące grzybów objętych ochroną częściową:

• umyślnego niszczenia;
• umyślnego zrywania lub uszkadzania;
• niszczenia ich siedlisk;
• pozyskiwania lub zbioru;
• umyślnego przemieszczania w środowisku przyrodniczym;
• umyślnego wprowadzania do środowiska przyrodniczego.

Jednak w tym przypadku możliwe jest zmniejszenie populacji, a także pozyskiwanie przedstawicieli danego gatunku, pod warunkiem, że posiadamy na to odpowiednie zezwolenie, które udziela regionalny dyrektor ochrony środowiska. Warto zapoznać się z całą treścią Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów, które znajdziemy w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej. Chrońmy przyrodę i portfele! Zuzanna Zielińska