Prawnik radzi: Kiedy złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej?

W najnowszym odcinku cyklu „Prawnik radzi” adw. Magdalena Podleśna wyjaśnia, jak ochronić dziecko, które jest zaniedbywane przez drugiego z rodziców.

- Pani Mecenas, moja była żona po naszym rozwodzie zaczęła zaniedbywać naszą córkę. Często zostawia ją samą w domu, nie dba o jej zdrowie, a ostatnio dowiedziałem się, że wdaje się w towarzystwo, które ma na nią zły wpływ. Obawiam się o bezpieczeństwo mojego dziecka. Czy w takiej sytuacji mogę złożyć wniosek o ograniczenie jej władzy rodzicielskiej? Jakie są tego konsekwencje? 

- Szanowny Panie, w sytuacji, którą Pan opisuje, istnieje kilka środków prawnych, które mogą pomóc w zapewnieniu bezpieczeństwa i dobrostanu Pana córki. W takich przypadkach można rozważyć złożenie wniosku o ograniczenie władzy rodzicielskiej wraz ze zmianą miejsca zamieszkania, a także wniosku o wgląd w sytuację rodziny. Każdy z tych środków ma inne konsekwencje, ale wspólnym celem jest ochrona dobra dziecka. 

Odpowiadając na Pana pytanie wskazuję, że ograniczenie władzy rodzicielskiej to środek prawny, który można zastosować, gdy istnieją poważne obawy co do zdolności jednego z rodziców do wykonywania obowiązków rodzicielskich w sposób odpowiedzialny i zgodny z dobrem dziecka. W Pana przypadku, jeśli była żona rzeczywiście zaniedbuje obowiązki wobec waszej córki, narażając jej zdrowie, bezpieczeństwo i rozwój, może Pan złożyć wniosek do sądu rodzinnego o ograniczenie jej władzy rodzicielskiej i zarazem zmianę miejsca zamieszkania. Wniosek taki powinien być dobrze uzasadniony, wskazując konkretne fakty, które potwierdzają, że matka dziecka nie jest w stanie właściwie wykonywać swojej władzy rodzicielskiej. Mogą to być dowody w postaci zeznań świadków, dokumentacji medycznej czy innych materiałów, potwierdzających niewłaściwe zachowanie matki dziecka. W przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej, matka mogłaby stracić prawo do podejmowania niektórych decyzji dotyczących dziecka, na przykład w sprawach zdrowotnych, edukacyjnych czy związanych z wychowaniem. Sąd może nałożyć na matkę nadzór kuratora, który będzie monitorował, jak wykonuje swoje obowiązki rodzicielskie. W skrajnych przypadkach, jeśli sąd uzna, że dobro dziecka jest poważnie zagrożone, może orzec o zmianie miejsca zamieszkania dziecka, np. do Pana.

W sytuacjach, gdy nie ma pewności co do skali zagrożenia, ale istnieją uzasadnione obawy o dobro dziecka, warto rozważyć złożenie wniosku o wgląd w sytuację rodziny. Taki wniosek pozwala sądowi na podjęcie kroków, które mają na celu szczegółową ocenę warunków, w jakich przebywa dziecko, oraz zachowania rodziców. Po złożeniu wniosku, sąd zleci przeprowadzenie wywiadu środowiskowego przez kuratora sądowego, który odwiedzi miejsce zamieszkania dziecka, porozmawia z rodzicami, dzieckiem oraz osobami z otoczenia rodziny (np. nauczycielami, sąsiadami). Kurator oceni, czy środowisko domowe jest odpowiednie dla dziecka i jakie są rzeczywiste warunki życia dziecka.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, sąd może zdecydować o regularnym monitorowaniu sytuacji w rodzinie przez kuratora lub innych specjalistów. Może to obejmować także zalecenie terapii rodzinnej lub innych form wsparcia dla rodziców. Wyniki wglądu w sytuację rodziny mogą stanowić podstawę do podjęcia dalszych działań, takich jak ograniczenie władzy rodzicielskiej, zmiana miejsca zamieszkania dziecka, czy też skierowanie rodziców do odpowiednich programów naprawczych. Wskazuję, że najważniejszym skutkiem złożenia takiego wniosku jest ochrona dziecka przed potencjalnymi zagrożeniami. Sąd, po dokładnym zbadaniu sytuacji, może podjąć decyzje, które będą najkorzystniejsze dla dobra dziecka.

W przypadku, gdy zagrożenie dla dziecka jest poważne, wgląd w sytuację rodziny może doprowadzić do szybkiego podjęcia odpowiednich środków zaradczych. Warto jednak mieć na uwadze, że złożenie takiego wniosku może pogłębić konflikt między rodzicami. Niemniej jednak, jeśli dobro dziecka jest zagrożone, ochrona jego interesów powinna być priorytetem. W przypadku, gdyby zdecydował się Pan na złożenie wniosku o wgląd w sytuację rodziny, powinien Pan dobrze udokumentować swoje obawy i przedstawić sądowi jak najwięcej dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Dobro dziecka jest zawsze najważniejsze, dlatego sąd podejmie działania, mające na celu ochronę Pana córki, jeśli stwierdzi, że jej bezpieczeństwo i rozwój są zagrożone.

Jeśli ma Pan dalsze pytania lub potrzebuje pomocy w sporządzeniu odpowiednich wniosków, zachęcam do kontaktu.

Magdalena Podleśna – adwokat wpisana na listę adwokatów Izby Adwokackiej w Płocku w 2018 roku. Jej obszarem zainteresowania i praktyki zawodowej jest prawo rodzinne. Z tego też względu w 2021 roku ukończyła podyplomowe studia z zakresu Prawa Rodzinnego z elementami psychologii na Uniwersytecie Łódzkim oraz zdobyła uprawnienia do prowadzenia mediacji, w tym mediacji z zakresu prawa rodzinnego.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: [email protected]. Przesłanie pytań jest jednoznaczne z wyrażeniem zgody na ich publikację.