Na łamach PetroNews kontynuujemy cykl porad prawnych. Adwokat Maciej Szczygielski odpowiada na pytania naszych czytelników z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego.
Reklama
Mam dwoje dzieci w wieku około 10 lat. Od kilku lat sprawuję opiekę równoważną, porównywalną z ich mamą. Według sądowego postanowienia, dzieci są u mnie w każdy weekend od piątku po szkole do niedzieli do wieczora około godz. 20 oraz we wszystkie święta, wakacje i ferie po połowie. W rzeczywistości jednak są u mnie przez większość dni wolnych od szkoły, czyli około 70 proc. w roku. Na pewno w ostatnich, covidowych latach to była większość czasu.
Alimenty zasądzono mi na początku spraw sądowych, jeszcze przed rozstrzygnięciem spraw o sprawowaniu opieki nad dziećmi. Po 5 latach stan orzeczenia jest bez zmian, pomimo, iż w praktyce sprawuję opiekę naprzemienną. Jakie są szanse i czy jest to możliwe w polskim stereotypowym sądownictwie na zniesienie alimentacji lub zmiany dysponenta alimentów, które powinny być dla dzieci? Pomimo, iż w postanowieniu sądowym dzieci są przy matce, to faktycznie większość czasu są pod moją opieką. Podkreślę przy tym, że w wakacje i ferie dzieci wyjeżdżają tylko ze mną, mama dzieci od lat ich nigdzie nie zabierała. Jakie są szanse, by znieść tę alimentację w całości lub zmienić dysponenta? Proszę o szczerą odpowiedź, z praktyki sali sadowej.
Andrzej, 46 lat
Piecza naprzemienna jest sprawowana wówczas, gdy rodzice naprzemiennie sprawują opiekę nad dzieckiem, w jednakowych okresach, np. przez tydzień dziecko przebywa pod opieką Czytelnika, a przez kolejny tydzień pod opieką matki dziecka.
Z przedstawionego przez Czytelnika opisu nie wynika, aby zostało wydane przez sąd rodzinny postanowienie ustalające opiekę (pieczę) naprzemienną rodziców nad małoletnimi dziećmi. Faktyczna realizacja przez rodziców pieczy naprzemiennej nad dziećmi nie zastępuje prawomocnego postanowienia sądu rodzinnego w tym przedmiocie. Zatem, aby w sprawie o zmianę obowiązku alimentacyjnego skutecznie podnieść argument pieczy naprzemiennej, najpierw konieczna będzie zmiana orzeczenia w przedmiocie kontaktów. Postępowanie jest inicjowane – co do zasady – na wniosek rodzica.
Kwota alimentów, zależy od możliwości majątkowych i zarobkowych rodziców dziecka, usprawiedliwionych potrzeb dziecka, oraz ustalenia czy i w jakim zakresie rodzice czynią starania o utrzymanie lub wychowanie dziecka, a co za tym idzie opieka w weekendy czy wakacje nie musi wiązać się z uchyleniem obowiązku alimentacyjnego, acz istnieje taka możliwość.
W przypadku, gdy Sąd ustali postanowieniem opiekę naprzemienną lub rozszerzy kontakty, możliwa będzie ingerencja w orzeczenie dotyczące alimentów. Należy mieć jednak na uwadze, że obowiązek alimentacyjny ustalany jest w konkretnej sprawie. Może okazać się, iż pomimo szerszej opieki nad dzieckiem nie będzie podstaw do zmniejszenia obowiązku alimentacyjnego.
Jestem po rozwodzie. W trakcie małżeństwa ustaliłam z byłym mężem, że skorzystam z propozycji dobrze płatnej pracy za granicą, a on zajmie się dziećmi (obecnie 5 i 10 lat). Jednak w trakcie mojego pobytu za granicą, mąż znalazł sobie kochankę i oświadczył mi, że chce rozwodu. Sąd przyznał jemu opiekę nad dziećmi argumentując, że ze mną są mniej zżyte emocjonalnie. W trakcie rocznego pobytu za granicą codziennie kontaktowałam się z dziećmi, dzwoniłam do nich, rozmawiałam przez Skype. Wróciłam teraz do Polski, chcę nawiązać z dziećmi relacje, ale mąż utrudnia mi kontakt z nimi. Na dodatek, nie mogę uzyskać żadnych informacji o dzieciach w przedszkolu i szkole. Czy dyrektorzy placówek mogą utrudniać mi dostęp do informacji o dzieciach, jeśli nie jestem pozbawiona praw rodzicielskich? Jak wyegzekwować od nich informacje?
Julia, 38 lat
Odnośnie do pierwszego problemu przedstawionego przez Czytelniczkę, a związanego z kontaktami z dziećmi, to zasadnym jest wystąpienie do Sądu rodzinnego z wnioskiem o ustalenie kontaktów oraz udzielenia zabezpieczenia ich wykonywania na czas toczącego się postępowania.
Przechodząc do drugiego problemu wskazanego przez Czytelniczkę, to w pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 kro „Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać́ samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka”. Uzyskiwanie informacji przez rodzica na temat postępów w nauce czy szeroko rozumianego procesu szkolno-wychowawczego od dyrektora czy nauczyciela – wychowawcy jest niezbędne dla prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej. Podstawą prawną są tutaj przepisy art. 92 oraz 95-98 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (dalej: kro).
Dyrektor szkoły jest jednocześnie organem wykonawczym szkoły oraz reprezentuje szkołę na zewnątrz. Szkoła jest zobowiązana m.in. do współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym (art. 44 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe tj. Dz. U. 2021 poz. 1802 – dalej Prawo oświatowe). Obowiązek ten doprecyzowują przepisy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (tj. Dz. U. 2020 poz. 2198), zgodnie z którym: „Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach, nadto szkoła lub placówka współpracuje z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci.” Szczegółowe regulacje w tym przedmiocie powinien także zawierać statut szkoły (art. 98 ust. 2 pkt. 2 Prawa oświatowego). W efekcie należy stwierdzić, że dyrektor powinien udzielać rodzicom informacji na temat ich dzieci.
Jeżeli dyrektor szkoły lub wychowawca odmawiają udzielenia informacji nt. dziecka to, Czytelniczka posiada uprawnienie do wniesienia skargi pisemnej lub ustnej na odmowę udzielenia przez dyrektora szkoły informacji nt. dziecka. Czytelniczka może również interweniować przed kuratorium oświaty. Skarga może zostać złożona ustnie w ten sposób, że pracownik szkoły sporządzi protokół przyjęcia ustnej skargi, (taką możliwość przewiduje § 5 i § 6 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, „W razie zgłoszenia skargi lub wniosku ustnie, przyjmujący zgłoszenie sporządza protokół, który podpisują wnoszący skargę lub wniosek i przyjmujący zgłoszenie”). Skarga jest rozpatrywana w trybie określonym w przepisach art. 227-240 Kodeksu Postępowania Administracyjnego. O sposobie jej załatwienia Czytelniczka powinna zostać poinformowana.
Dodać należy, że w sytuacji, gdy zostanie wydane przez Sąd rodzinny postanowienie ingerujące we władzę rodzicielską, szkoła (a zatem również i dyrektor jako organ wykonawczy w szkole) powinna respektować postanowienia Sądu rodzinnego i zastosować się do jego treści.
Adw. Maciej Szczygielski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Ukończył „International Legal Skills Program”, przygotowany i organizowany w porozumieniu z Center for International Legal Studies w Salzburgu, a także studia podyplomowe z zakresu zarządzania nieruchomościami. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz rodzinnym. Od lat doradza i prowadzi sprawy klientów kancelarii w skomplikowanych sprawach cywilnych.
Jeśli macie pytania z zakresu prawa rodzinnego, przesyłajcie je na nasz adres: redakcja@php74.wpopieka.pl.
