Jak chronić polskie dziedzictwo? Archiwum Państwowe czeka na projekty

Archiwum Państwowe w Płocku zaprasza do składania projektów, których celem jest ochrona polskiego dziedzictwa. Pula dotacji to aż 900 tys. złotych.

Organizacje pozarządowe, fundacje, stowarzyszenia oraz instytucje kościelne i religijne do 14 kwietnia 2025 r. mogą składać oferty w ramach konkursu Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych "Wspieranie działań archiwalnych 2025". Inicjatywa jest wspierana środkami przekazywanymi przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Celem konkursu jest wyłonienie najlepszych projektów dotyczących opracowywania i zabezpieczania materiałów archiwalnych tworzących zasób archiwów m.in. organizacji pozarządowych, a łączna pula dotacji wynosi 900 tys. zł. 

– Od 2016 roku, w ramach naszej akcji udało się zrealizować aż 169 projektów o łącznej wartości blisko 8,5 mln zł. Dzięki nim nasze dziedzictwo staje się bardziej dostępne dla kolejnych pokoleń – informuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Tegoroczna edycja stawia przed uczestnikami wyzwanie opracowywania i zabezpieczania materiałów archiwalnych, których ochrona jest kluczowa dla zachowania tożsamości narodowej. W konkursie wyłonione zostaną projekty spełniające kryteria merytoryczne, techniczne oraz dotyczące konserwacji archiwaliów.

– Nasza inicjatywa ta to nie tylko wsparcie finansowe dla projektów związanych z ochroną krajowego dziedzictwa dokumentacyjnego, ale przede wszystkim strategiczna inwestycja w zabezpieczenie źródeł dokumentacyjnych dotyczących historii lokalnej. Każdy projekt, który przyczynia się do opracowywania i udostępniania materiałów archiwalnych, buduje pomost między minionymi epokami a współczesnością. Dzięki nim nasze dziedzictwo staje się bardziej dostępne dla kolejnych pokoleń – podkreśla dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

W poprzednich edycjach dofinansowanie otrzymało wiele ciekawych projektów realizowanych zarówno przez fundacje i stowarzyszenia, jak i kościoły oraz związki wyznaniowe. Od początku z dotacji korzysta między innymi największe archiwum społeczne prowadzone przez Fundację Ośrodka KARTA, którego niezwykle interesujące zbiory dotyczące najnowszej historii Polski są dzięki tym funduszom regularnie ewidencjonowane, opracowywane i udostępniane korzystającym. 

Opracowane i zabezpieczone zostały także zbiory dokumentacji dotyczące aktywności polskich himalaistów, tworzących zasób archiwum Fundacji "Wielki Człowiek", w tym niepowtarzalne negatywy Jerzego Kukuczki, które następnie trafiły na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata oraz wiele innych jak np. dokumentacja Związku Kompozytorów Polskich, Związku Harcerstwa Polskiego, czy Archiwum Ormian Polskich.

Z powodzeniem z dotacji korzystają też organizacje kościele i związki wyznaniowe przechowujące niezwykle cenne, szczególnie z punktu widzenia badania dziejów regionów i religii, archiwalia. Dzięki pozyskanym, w ramach konkursu, funduszom udaje się każdego roku poddać konserwacji i poprawić warunki przechowywania dziedzictwa dokumentacyjnego, między innymi: 

• niezwykle cenne dla historii regionu i historii kościoła dziewiętnaście dokumentów pergaminowych i papierowych, w tym dwóch poszytów pergaminowych z pieczęciami cesarza rzymskiego Ferdynanda II Habsburga (z 1604 i 1605 r.) zgromadzone w archiwum Parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku,
• trzy XVII- i XVIII- wieczne rękopisy w Archiwum Diecezjalnym w Zielonej Górze, 
• 123 księgi rękopiśmienne z lat 1557–1945, zgromadzone w Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie.

– Te wszystkie dotychczasowe merytorycznie solidne projekty, dzięki naszemu wsparciu, pozwoliły nie tylko na zabezpieczenie bezcennych zbiorów, ale również na popularyzację historii Polski w nowoczesny i dostępny sposób. Z każdego jesteśmy niezwykle dumni i każdy stał się częścią szerokiego procesu ochrony polskiego dziedzictwa – podsumowuje dr Paweł Pietrzyk, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych.

Termin składania ofert w tegorocznej edycji konkursu "Wspieranie działań archiwalnych 2025" upływa 14 kwietnia 2025 r. o godz. 15.00. Potwierdzenie złożenia oferty, wydrukowane z elektronicznego generatora wniosków Witkac.pl, podpisane zgodnie z obowiązującymi u oferenta zasadami reprezentacji, należy przesłać lub bezpośrednio dostarczyć do 22 kwietnia 2025 r. do godz. 15.00 na adres: ul. Rakowiecka 2D, 02-517 Warszawa, z adnotacją "Konkurs WDA 2025". O zachowaniu terminu decyduje data i godzina wpływu do siedziby Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

Szczegółowy wykaz działań, na które przyznawana jest dotacja, lista niezbędnych do złożenia załączników, kryteria oceny, a także wszystkie pozostałe zasady przeprowadzenia naboru ofert, znajdują się w regulaminie konkursu i dostępne są w Biuletynie Informacji Publicznej.