REKLAMA

REKLAMA

Są za niskie kary, a ok. 40 proc. więźniów ponownie popełnia przestępstwo. Co wprowadza reforma Kodeksu karnego?

REKLAMA

Rząd przyjął reformę Kodeksu karnego, który zaostrza wymiary kary. Jak tłumaczy ministerstwo sprawiedliwości, kary muszą być adekwatne do winy, ale i skutecznie odstraszać przestępców, a nie utwierdzać ich w poczuciu bezkarności. Co się zmienia?

Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro tłumaczył podczas konferencji prasowej, że nowe kary kończą z filozofią, iż nawet najbardziej zwyrodniałych przestępców należy wyłącznie resocjalizować.

Przeczytajrównież

– Kary muszą być i nieuchronne, i surowe. Zwłaszcza za najcięższe zbrodnie przeciwko życiu i zdrowiu. Trzeba odizolować najbardziej niebezpiecznych bandytów od społeczeństwa. Tu państwo musi pokazać żelazną rękę – wyjaśniał minister sprawiedliwości.

Jak dodał, to ofiara przestępstwa jest najważniejsza, a w wymiarze kary musi liczyć się jej poczucie bezpieczeństwa i przekonanie, że sprawiedliwości stało się zadość. Stąd m.in. propozycja zaostrzenia kar dla pedofilów i sprawców innych groźnych przestępstw. Według ministra, istnieje kategoria sprawców niepoprawnych, mających skłonności do działań agresywnych i brutalnych, dla których jedynym skutecznym remedium jest ich izolacja, czasami do końca życia.

Reklama. Przewiń aby czytać dalej.

Uzasadniając wyższe kary (w tym bezwzględnego więzienia) Prokurator Generalny argumentował, że obecnie sądy w Polsce zbyt często skazują brutalnych przestępców na rażąco niskie kary, niewspółmierne do popełnionych zbrodni, a często niższe od kar wymierzanych za te same czyny w innych krajach Unii Europejskiej.

W 2021 roku:

  • Blisko 23 proc. skazanych za zabójstwo dostało karę do 8 lat pozbawienia wolności, natomiast 59 proc. – do 15 lat.
  • 44 proc. skazanych za zgwałcenie usłyszało wyrok do 3 lat więzienia.
  • 31 proc. skazanych za obrót narkotykami otrzymało kary do 3 lat więzienia.
  • 44 proc. skazanych na więzienie dostaje wyrok w zawieszeniu.
  • Blisko 40 proc. więźniów zwolnionych przed terminem, według danych z ostatnich lat, wraca na wolności do popełniania przestępstw.

W zreformowanym Kodeksie karnym znajdą się ustawowe, bardziej konkretne niż obecnie, wskazówki dla sądu: co brać pod uwagę przy wymierzaniu kary jako okoliczność łagodzącą (np. naprawienie szkody czy dobrowolne ujawnienie przestępstwa), a co jako obciążającą (np. uprzednia karalność, wykorzystanie bezradności ofiary, jej niepełnosprawności, choroby lub podeszłego wieku, a także szczególne okrucieństwo). Obecnie, jak podkreśla minister sprawiedliwości, ustawowe wskazówki są bardzo ogólne.

Elastyczny wymiar kar

Zmiany dadzą sądom możliwość orzekania zgodnie z poczuciem sprawiedliwości i współmiernie do ciężaru winy. Obecnie sędziowie dysponują ograniczonym zakresem kar za najpoważniejsze przestępstwa. Możliwe jest orzekanie kar do 15 lat pozbawienia wolności, osobnej kary 25 lat więzienia i dożywotniego pozbawienia wolności. Nie mogą więc wymierzyć np. kary 18 czy 27 lat więzienia, nawet gdyby była ona odpowiednia.

– W praktyce często decydują się na niższe wyroki – np. 15 zamiast 25 lat więzienia – ze względu na obawę, że wyższą karę podważy sąd odwoławczy. Przestępcy zaś wychodzą na wolność jeszcze wcześniej, w ramach warunkowego zwolnienia. Odbyta w rzeczywistości kara nie spełnia więc swojej funkcji prewencyjnej i sprawiedliwościowej, w szczególności dlatego, że nie pozwala na wystarczająco długo odizolować niebezpiecznego przestępcy od społeczeństwa – wyjaśnia ministerstwo sprawiedliwości.

Zmiany zakładają likwidację osobnej kary 25 lat więzienia i wprowadzenie elastycznego wymiaru kar – do 30 lat pozbawienia wolności oraz dożywocia.

źródło: ministerstwo sprawiedliwości

Bezwzględne dożywocie

Projekt wprowadza karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia.

– Orzeczenie takiej kary będzie zależeć od uznania sądu. Będzie mogła być orzekana w dwóch sytuacjach. Po pierwsze za czyn popełniony po prawomocnym skazaniu za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub za przestępstwo o charakterze terrorystycznym na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy, niż 20 lat. A po drugie, jeżeli charakter i okoliczności czynu oraz właściwości osobiste sprawcy wskazują, iż pozostawanie sprawcy na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób – wyjaśniają w ministerstwie sprawiedliwości.

W tych przypadkach wyrok dożywocia ma mieć charakter bezwzględny – na zawsze pozbawiać możliwości ubiegania się o warunkowe zwolnienie. Projekt wydłuża także do 30 lat okres, po którym skazani dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie. Dziś wynosi on 25 lat.

Wydłuży się również okres próby przy warunkowym zwolnieniu z kary dożywotniego pozbawienia wolności. Dziś ten okres wynosi 10 lat. Po zmianie Kodeksu karnego okres próby dla skazanych na dożywocie będzie dożywotni. Zwiększy się ponadto okres przedawnienia karalności zabójstwa – z 30 do 40 lat.

Podwyższenie kar za pedofilię i gwałty

Nowe przepisy zakładają zaostrzenie sankcji za przestępstwa pedofilskie, a także za inne poważne przestępstwa na tle seksualnym. Sprawca zgwałcenia dziecka będzie podlegał karze od 5 do 30 lat więzienia albo dożywotniemu pozbawieniu wolności. Obecnie podlega karze od 3 do 15 lat więzienia.




Kara od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie będzie też grozić za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem (obecnie od 5 do 15 lat więzienia). Za zgwałcenie z następstwem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie grozić od 5 do 30 lat więzienia albo dożywotnie pozbawienie wolności (obecnie od 2 do 12 lat). Natomiast za zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci człowieka grozić będzie kara od 8 do 30 lat więzienia lub dożywocie (obecnie od 2 do 12 lat więzienia).

W przepisach znajdzie się nowe typy kwalifikowane zgwałceń, np. na kobiecie ciężarnej, z posługiwaniem się bronią palną, czy z utrwalaniem obrazu i dźwięku z przebiegu czynu. Obecnie za tego rodzaju przestępstwa grozi od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Po zmianach ten czyn będzie sankcjonowany karą od 3 do 20 lat więzienia.

Surowość wobec recydywistów

  • Wobec przestępców seksualnych – recydywistów stosowane będzie nadzwyczajne zaostrzenie kary, czyli podwyższenie dolnej granicy kary pozbawienia wolności o połowę, a w przypadku występków również podwyższenie górnej granicy o połowę. Obecnie nie ma szczególnej postaci recydywy dla przestępców seksualnych.
  • Podwyższona zostanie również dolna granicy kary pozbawienia wolności dla multirecydywisty. Obecnie wzrasta ona o miesiąc, a będzie wzrastać o połowę.
  • Zaostrzone zostaną zasady warunkowego zwolnienia z więzienia recydywisty seksualnego. Będzie to możliwe dopiero po odbyciu trzech czwartych kary, a nie – jak obecnie – po odbyciu dwóch trzecich kary.
  • Projekt przewiduje wyłączenie przedawnienia karalności przestępstwa zgwałcenia dziecka lub zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem. Natomiast w przypadku innych przestępstw seksualnych na szkodę małoletniego albo występków przeciwko życiu i zdrowiu, popełnionych na szkodę małoletniego, zagrożonych karą, której górna granica przekracza 5 lat pozbawienia wolności, przedawnienie karalności przestępstwa nie będzie mogło nastąpić przed ukończeniem przez małoletniego 40. roku życia.
  • Znajdują się w nim również przepisy, mające na celu ochronę ofiar przestępstw na tle seksualnym. Na wniosek pokrzywdzonej osoby sąd obligatoryjnie orzeknie środek karny w postaci zakazu kontaktowania się sprawcy z ofiarą, zakazu zbliżania się do niej, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z ofiarą. Bez wniosku sąd będzie mógł również zastosować te środki.
  • Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym zostanie uzupełniony o zawód wyuczony i wykonywany przez sprawcę w momencie popełnienia przestępstwa. Usprawni to pracę organów ścigania, wzbogacając zakres danych służących do profilowania (typowania) sprawców przestępstw na tle seksualnym. Zwiększy to również skuteczność działań mających zapobiegać i wykrywać takie przestępstwa.

Zwalczanie przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu

Projekt przewiduje podwyższenie kar za poważne przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Proponowane zmiany to m.in.:

źródło: ministerstwo sprawiedliwości

Nowe typy przestępstw

Projekt wprowadza do Kodeksu karnego nowe typy przestępstw za czyny, które w części w ogóle nie były dotąd karalne, mimo że są szkodliwe społecznie.

  • przyjęcie zlecenia zabójstwa – od 2 do 15 lat więzienia;
  • uchylanie się od naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – od 3 miesięcy do 5 lat więzienia (dziś grozi jedynie egzekucja komornicza);
  • nowy typ wymuszenia rozbójniczego, tj. wymuszenia mienia poprzez szantaż – od roku do 10 lat pozbawienia wolności (obecnie jest to przestępstwo zmuszania zagrożone tylko karą do 3 lat);
  • karalność przygotowania do zabójstwa, za które ma grozić od 2 do 15 lat pozbawienia wolności.

Kary za kradzież tablic rejestracyjnych

Kradzież tablic rejestracyjnych to dla ich właściciela nie tylko finansowa strata. Często jest źródłem dodatkowych kłopotów związanych z tym, że sami padają ofiarą podejrzeń, iż dokonali przestępstwa. Muszą tłumaczyć się z tego policji. To dlatego że skradzione tablice złodzieje montują w samochodach, które służą im do innych przestępstw – najczęściej okradania stacji benzynowych.

Zmiany w Kodeksie karnym mają odstraszać przed kradzieżami tablic, dzięki surowym karom. Tego rodzaju kradzieże nie będą już traktowane jako wykroczenia, za które grozi kara aresztu od 5 do 30 dni, ograniczenia wolności do 1 miesiąca albo grzywny od 20 do 5000 złotych. Będą przestępstwem zagrożonym karą od 3 miesięcy do 5 lat więzienia.

Walka z aferami gospodarczymi

Zgodnie z projektem, przyjęcie korzyści majątkowej powyżej miliona złotych będzie zagrożone karą od 3 do 20 lat pozbawienia wolności. Obecnie za przyjęcie łapówki powyżej 200 tysięcy złotych grozi od 2 do 12 lat więzienia.

W przypadku fałszerstw faktur VAT na wielką skalę, a więc powyżej 10 milionów złotych, prawo ma być surowe. Pozwoli orzekać kary w przedziale od 5 do 25 lat więzienia. Dziś jest mało elastyczne. Zakłada kary od 5 do 15 oraz 25 lat pozbawienia wolności.

Zreformowany Kodeks karny ma też skuteczniej chronić publiczny majątek i fundusze. Precyzyjne przepisy ułatwią walkę z „ustawianiem” przetargów, gdy są w nie choćby częściowo zaangażowane publiczne pieniądze – rządowe, samorządowe albo z Unii Europejskiej. W budzących wątpliwości sprawach prokuratura będzie mogła podejmować działania z urzędu, a nie czekać na złożenie zawiadomienia. Będzie to możliwe na każdym etapie przetargów – zarówno gdy są przygotowywane, jak i wtedy, gdy już trwają albo zostają przeprowadzone.

Reforma zakłada też konfiskatę auta pijanym kierowcom i wyższe kary za jazdę po pijanemu, o czym już informowaliśmy.

Nowelizacja Kodeksu karnego musi teraz przejść przez Sejm, Senat oraz uzyskać podpis prezydenta.

Za jazdę po pijanemu zabiorą samochód. Rząd przyjął projekt ustawy

REKLAMA

Inni czytali również

Kolejny

Komentarze 6

  1. Rumianek says:

    Wežmy pod uwagę że w więzieniu w połowie lądują psychicznie chorzy i żadna kara nie pomoże tylko leczenie w psychiatryku albo po prostu izolacja.No kto normalny zabije bo się wkurzy .W więzieniach to powinni siedzieć złodzieje i cwaniacy

  2. olo says:

    Powinno być jak w Chinach. Kula w łeb, a rachunek za kulę płaci rodzina.

    • Bolo says:

      Uważaj bo możesz dostać kulkę. Narazisz rodzinę na koszty.

  3. Srull says:

    A może by tak karę śmierci przywrócić. Bardziej humanitarna od dożywocia i tańsza. A i skuteczność odstraszania nie do przecenienia.

  4. Celebryt says:

    Porywający artykuł. W więzieniu pracują wariaci. Tam nikt normalny nie chce pracować z głupią klientelą.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zgadzam się na warunki i ustalenia PolitykI Prywatności.

REKLAMA
  • Przejdź do REKLAMA W PŁOCKU