Prawnik radzi: Kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości – zmiany w prawie

PowiązaneTematy

Czym różni się stan po użyciu alkoholu od stanu nietrzeźwości? Jakie konsekwencje prawne dotyczą kierowania pojazdem po spożyciu alkoholu? I co zmieni się już niedługo w tym zakresie w polskim prawie? Na te pytania odpowiada adw. Przemysław Mieczykowski.

Stan po użyciu alkoholu i stan nietrzeźwości

Prowadzenie pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu jest wykroczeniem z art. 87 § 1 k.w, a w stanie nietrzeźwości przestępstwem z art. 178a § 1 k.k. Stan po użyciu alkoholu zachodzi w sytuacji, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1dm3. Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5‰ albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Konsekwencje

Za prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu grozi kara aresztu albo grzywny oraz obligatoryjnie orzekany zakaz prowadzenia pojazdu na okres od 6 miesięcy do lat 3. Za prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwości Kodeks karny przewiduje karę grzywny, karę ograniczenia wolności (w tym pracy społecznie użytecznej) albo karę pozbawienia wolności do lat 2 oraz obligatoryjnie orzekany zakaz prowadzenia pojazdów na czas nie krótszy, niż 3 lata i świadczenie pieniężne na Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości nie niższej, niż 5000 zł. Sąd ma również możliwość orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Bardziej dotkliwe konsekwencje kodeks karny przewiduje dla recydywistów. W przypadku jazdy w stanie nietrzeźwości, sąd w wyjątkowych przypadkach i na zasadach określonych w kodeksie karnym, może warunkowo umorzyć postępowanie karne na okres próby do lat 3, orzec zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznym na okres do lat 2 ewentualnie zastosować inne środki karne i obowiązki przewidziane w kodeksie (wówczas osobę taką traktuje się jako niekaraną). Dodatkowo, w przypadku, gdy kierujący pojazdem w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości spowoduje wypadek albo kolizję, w wyniku czego przykładowo poniosą obrażenia lub śmierć inni uczestnicy ruchu, zakład ubezpieczeń ma możliwość domagania się od sprawcy zwrotu wypłaconego z OC sprawcy odszkodowania (regres). Powodując szkodę kierowca naraża się zatem na dotkliwe konsekwencje finansowe (np. zwrot wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania lub zadośćuczynienia dla pokrzywdzonych), które mogą sięgać – w zależności od skutków wypadku drogowego – nawet kilkuset tysięcy złotych.

Zmiany w prawie

Od 14 marca 2024 r. w życie wchodzą przepisy art. 44b i art. 178a § 5 Kodeksu karnego, przewidujące (pod pewnymi warunkami) obowiązek orzeczenia przepadku pojazdu, którym poruszał się kierowca znajdujący się w stanie nietrzeźwości. Nastąpi to w sytuacji, gdy zawartość alkoholu w organizmie sprawcy będzie wynosiła co najmniej 1,5 promila lub 0,75mg/dm3 w wydychanym powietrzu albo prowadziła do takich wartości.

Odstępstwo od tej zasady będzie wyjątkowe i musi być uzasadnione szczególnymi okolicznościami. Jeżeli pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy albo orzeczenie przepadku okaże się niecelowe lub niemożliwe z uwagi na zbycie, utratę, zniszczenie lub znaczne uszkodzenie, wówczas sąd orzekać będzie przepadek równowartości pojazdu określonej w polisie OC na rok, w którym doszło do przestępstwa, a w razie braku polisy, według średniej wartości rynkowej pojazdu ustalaną na podstawie dostępnych danych bez powoływania dowodu z opinii biegłego. W praktyce jednak w tym drugim przypadku trudno moim zdaniem będzie odstąpić od przeprowadzenia tego dowodu.

Przepadek nie będzie orzekany w sytuacji, gdy sprawca prowadził pojazd niestanowiący jego własności w trakcie wykonywania czynności zawodowych lub służbowych, polegających na prowadzeniu pojazdu na rzecz pracodawcy. W takiej sytuacji, sąd orzekać będzie nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 złotych na rzecz wyżej wymienionego funduszu. Od 1 października 2023 r. zmieni się również zagrożenie karą przestępstwa jazdy w stanie nietrzeźwości. Z zagrożenia karą zostaną wyeliminowane kary grzywny, ograniczenia wolności, a zagrożenie karą pozbawienia wolności zostanie zwiększone do lat 3.

Podstawy prawne: art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń, art. 178a Kodeksu karnego, Ustawa z 7.07.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 2600 ze zm.), Ustawa z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz. U. 2022 poz. 2277).

adw. Przemysław Mieczykowski – wspólnik Kancelarii Szczygielscy oraz partner Kancelarii Szczygielski Mieczykowski Dobkowska Adwokaci spółka partnerska. Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył studia podyplomowe z informatyki śledczej. Specjalizuje się w prawie karnym i karnoskarbowym.

Jeśli macie pytania z zakresu prawa, przesyłajcie je na nasz adres: redakcja@petronews.pl.