Właśnie rozpoczął się „Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem”. Z tej okazji w sądach okręgu płockiego można szukać darmowej porady prawnej. Pomocy udziela również płocka policja.
Od 19 do 25 lutego br. będzie trwał „Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem”. W tym samym tygodniu, na wzór reszty państw należących do Rady Europy, 22 lutego obchodzony jest „Dzień Ofiar Przestępstw”. Przy tej okazji, przez cały tydzień w sądach okręgu płockiego porad prawnych będą udzielać pokrzywdzonym kuratorzy, asystenci i referendarze sądowi.
Zgodnie z 49. artykułem kodeksu karnego: „pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo”. Człowiek uzyskuje status „pokrzywdzonego” w momencie złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.
Pokrzywdzony, występujący w sprawie karnej, posiada kilka uprawnień, między innymi może zgłaszać wnioski dowodowe o przesłuchanie świadków czy załączenie dokumentów. Taka osoba może uczestniczyć w eksperymencie-wizji lokalnej i zapoznać się z aktami sprawy.
– W przypadku skierowania przez Policję lub Prokuraturę aktu oskarżenia do sądu przeciwko sprawcy przestępstwa, pokrzywdzony może działać w procesie jako strona – oskarżyciel posiłkowy, co wiąże się z większymi uprawnieniami, np. może uczestniczyć w całej rozprawie, zadawać pytania, zgłaszać dowody, a także zaskarżyć wyrok, pisząc apelację (osobiście lub przez pełnomocnika), występować na rozprawie odwoławczej – wyjaśnia Halina Mieszkowicz, Okręgowy Kierownik Szkolenia z Sądu Okręgowego w Płocku.
Pokrzywdzony może mieć problem z egzekwowaniem swoich praw z racji silnych emocji, niezdolności lub trudnej sytuacji materialnej. W takim przypadku ma prawo zgłosić się do sądu o wyznaczenie pełnomocnika.
W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego (między innymi o zniewagę) pokrzywdzony może sam lub przez ustanowienie pełnomocnika wnieść akt oskarżenia do sądu i występować na rozprawie jako oskarżyciel prywatny.
Zadośćuczynienie
Pokrzywdzony może uzyskać zadośćuczynienie poprzez sprawę cywilną, odrębnie wytoczoną, albo w postępowaniu karnym, w ramach skazania za przestępstwo. Gdy orzeczenie naprawienia szkody lub zadośćuczynienia jest utrudnione, sąd może wyznaczyć nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości do 200 tysięcy zł.
– Istotne jest, że orzeczenie tych obowiązków na skazanego sprawcę przestępstwa nie stoi na przeszkodzie, aby pokrzywdzony mógł dochodzić pozostałych części roszczenia w postępowaniu cywilnym. Ważnym jest też, że prawo karne daje uprawnienia, w przypadku śmierci pokrzywdzonego w wyniku przestępstwa, za które został skazany jego sprawca, do dochodzenia od skazanego nawiązki osobie najbliższej pokrzywdzonego, której sytuacja życiowa wskutek jego śmierci uległa znacznemu pogorszeniu – tłumaczy Halina Mieszkowicz.
Istnieje również możliwość ubiegania się o państwową kompensatę, w przypadku stania się ofiarą niektórych czynów zabronionych. O kompensatę może wystąpić pokrzywdzony lub osoba jej najbliższa, jeżeli pokrzywdzony doznał w wyniku przestępstwa ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, rozstroju zdrowia (nie dłuższego niż 7 dni) lub zginął. Państwowa kompensata ma pokryć stratę zarobków, koszty leczenia, rehabilitacji albo pogrzebu. Kompensata nie może przekroczyć 25 tysięcy zł, a w przypadku śmierci – 60 tysięcy zł. Wniosek o zasądzenie kompensaty może złożyć pokrzywdzony, osoba najbliższa lub prokurator do sądu rejonowego – wydziału cywilnego.
Przemoc w rodzinie
Zgodnie z ustawą z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, sąd cywilny może w ciągu miesiąca od wniesienia wniosku przez osobę dotkniętą przemocą zobowiązać sprawcę przemocy do opuszczenia wspólnego mieszkania (art. 11a). Gdy realne jest zagrożenie życia lub zdrowia dziecka, pracownik socjalny ma prawo odebrać dziecko rodzinie i oddać osobie najbliższej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej (art. 12 a-c).
Osoby pokrzywdzone przestępstwem mogą szukać porady prawnej w Punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, organizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Sieć tych punktów umieszczona jest na stronach internetowych urzędów miast, gmin.
Informacje o poradach prawnych w ramach „Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem” są umieszczone na stronach internetowych sądów rejonowych w Płocku, Sierpcu, Gostyninie, Ciechanowie, Mławie, Płońsku, Sochaczewie i Żyrardowie.
Również płocka policja weźmie aktywny udział w obchodach „Tygodnia Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem”. Funkcjonariusze dyżurować będą w godzinach 8-14.30, od wtorku, 20 lutego do piątku, 23 lutego. Zainteresowani będą mogli uzyskać poradę w Komendzie Miejskiej Policji w Płocku oraz w Komisariacie Policji w Gąbinie ul. Tylna 6 i w Komisariacie Policji w Płocku przy ul. Armii Krajowej 62. Policjanci wytłumaczą obowiązujące procedury prawne oraz wskażą instytucje, niosące pomoc w sytuacjach kryzysowych. Będą także udzielać porad związanych między innymi z problematyką kryminalną, przemocy w rodzinie czy demoralizacji nieletnich.