Marnujemy blisko 5 milionów ton żywności rocznie. Co jest przyczyną?

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała 21 grudnia raport, dotyczący marnowania żywności w Polsce. Z przeprowadzonych badań wynika, że w kraju jest wyrzucanych 4,8 mln ton jedzenia rocznie. Zaskakującą informacją jest to, że aż 60% pokarmu, który trafia na śmieci, pochodzi z gospodarstw domowych.

Rozmiary straty żywności w poszczególnych sektorach:

• 60% – gospodarstwa domowe
• 15,6% – przetwórstwo
• 15,5% – produkcja rolnicza
• 6,96% – handel
• 1,17% – gastronomia
• 0,65% – transport.

NIK określiło również powody marnowania żywności w gospodarstwach domowych. W 65,2% wyrzucanie jedzenia wynika z jego zepsucia, przy czym w 42% przypadków doszło do przeoczenia daty ważności. Polacy często też przygotowują zbyt duże ilości jedzenia, których nie są w stanie zjeść (26,5%).

W 22,2% przypadków wyrzucenie żywności wynikało z zakupu zbyt dużej ilości, natomiast 19,7% jedzenia zostało wyrzucone po nieprzemyślanych zakupach. Pośród czynników odpowiadających za marnowanie pokarmu, znalazły się też zbyt duże opakowania (17% przypadków).

Wysokie miejsce wśród powodów wyrzucenia jedzenia zajęło niewłaściwe przechowywanie, które miało miejsce w 14,2% przypadków. Za 10,8% wyrzuconej żywności odpowiada zakupienie produktu niskiej jakości. 10,3% produktów spożywczych nie znalazło zastosowania w przygotowywanych potrawach.

– W tym kontekście istotne jest również, na co wskazują choćby unijne dane, doprecyzowanie oznaczeń dat na etykietach produktów spożywczych. Nie wszyscy znają bowiem różnice między określeniem „najlepiej spożyć przed”, a określeniem: „należy spożyć do”. Pierwszy oznacza jedynie termin gwarantowanej przez producenta jakości żywności, drugi datę jej przydatność do spożycia – zaznacza NIK.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska, którego zadaniem była ocena skuteczności Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, przedstawił w lipcu raport dotyczący dokumentu. Odnotował, że ustawa wyraźnie poprawiła sytuację.

Raport wykazał, że zmniejszyła się ilość produkowanych odpadów biologicznych. Inspektor zaprezentował również zalecenia zmian w ustawie:

• doprecyzowania definicji: „marnowanie żywności” oraz „sprzedawcy żywności”,
• wprowadzenie środków dyscyplinowania sprzedawców żywności, gdy nie przeprowadzają kampanii edukacyjno-informacyjnych, albo, gdy zawierają umowy po wyznaczonym terminie,
• zobowiązanie sprzedawców do objęcia umową o nieodpłatnym przekazaniu żywności wszystkich swoich placówek.

Jednym z kluczowych działań potrzebnych do ograniczenia marnowania jedzenia jest przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii medialnej dotyczącej konsekwencji marnowania żywności i wprowadzenie tej tematyki do programów szkolnych. Taką propozycję złożyła Przewodnicząca Rady Banku Żywności w Krakowie.

Najwyższa Izba Kontroli sugeruje też stworzenie kompleksowego i efektywnego systemu monitorowania oraz zapobiegania marnowaniu żywności na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego.